راهبردهای سیاسی امام باقر و امام صادق علیهما السلام در آماده سازی جامعه اسلامی برای ورود به عصر غیبت صفحه 32
- پیش گفتار 1
- فصل اول: مفاهیم و کلیات 7
- مقدمه 7
- 1. راهبرد (استراتژی) 7
- الف) مفاهیم 7
- 2. سیاست 11
- 3. راهبرد سیاسی 12
- 4. جامعه اسلامی 14
- 5. غیبت 16
- 1. روش تحقیق براساس مدل swot 18
- ب) کلیات 18
- 2. نگرشی به روش تحلیلی SWOT 18
- 3. معرفی تحلیل الگوی سوات (SWOT) 19
- الف) نقطه قوت (s) 20
- اشاره 20
- ب) نقطه ضعف (w) 20
- 4. تجزیه و تحلیل (سوات-SWOT) 20
- الف) راهبردهای قوت _ فرصت (SO) 21
- ج) فرصت (o) 21
- د) تهدید (t) 21
- اشاره 21
- 5. راهبردهای چهارگانه سوات 21
- ح) اشکال swot 22
- د) راهبردهای ضعف _ تهدید (WT) 22
- ب) راهبردهای قوت _ تهدید (ST) 22
- ج) راهبردهای ضعف _ فرصت (WO) 22
- 6. نگاهی گذرا به زندگی امام باقر علیه السلام 25
- 7. نگاهی گذرا به زندگی امام صادق علیه السلام 27
- اشاره 28
- الف) امویان در عصر باقرین علیهم السلام 28
- 8. امویان و عباسیان در عصر باقرین علیهم السلام 28
- ب) عباسیان درعصر امام صادق علیه السلام 29
- 9. قلمرو حکومت امویان و عباسیان 32
- مقدمه 35
- فصل دوم: تحلیل محیط سیاسی داخلی و خارجی عصر باقرین علیه السلام 35
- اشاره 36
- الف) نقاط قوت(s) 36
- تحلیل محیط سیاسی داخلی عصر باقرین علیهم السلام 36
- اشاره 36
- 1. وجود رهبر واحد 37
- 2. وجود شاگردان ممتاز باقرین علیهم السلام 38
- 3. جغرافیای شیعیان 40
- 4. وضعیت فرهنگی جامعه شیعی 45
- 5. جایگاه علمی باقرین علیهم السلام 48
- 6. تشکیل مکتب علمی توسط باقرین علیهم السلام 50
- ب) نقاط ضعف(w) 52
- اشاره 52
- 1. وضعیت اقتصادی شیعیان 52
- 2. فرصت های شغلی شیعیان 54
- 3. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در دوران امویان 57
- 4. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در عصر عباسیان 61
- اشاره 65
- الف) حسینیان 65
- 5. انشعاب شیعیان 65
- ب) زیدیه 67
- ج) حسنیان 69
- د) حنفیان 71
- ر) عباسیان قبل از خلافت 73
- ز) غلات 74
- 6. اختلاف در مصداق امامت 76
- اشاره 80
- 7. قیام های نابهنگام 80
- الف) قیام زید 80
- تحلیل محیط سیاسی خارجی عصر باقرین علیهم السلام 81
- اشاره 81
- ب) قیام یحیی بن زید 81
- اشاره 82
- الف) تهدید(t) 82
- اشاره 82
- 1. جریان های فکری عصر باقرین علیهم السلام 82
- الف) جبریه و قدریه 83
- ب) قیاس گرایی 84
- ج) مرجئه 84
- د) زنادقه 86
- ه) دیصانیه 86
- و) مانویه 87
- ز) مرقونیّه 87
- اشاره 88
- 2. جریان های فکری سیاسی عصر باقرین علیهم السلام 88
- الف) خوارج 88
- ب) ممنوعیت کتابت حدیث 89
- ج) احادیث ساختگی 90
- د) اسرائیلیات 91
- ر) سیاست و برخورد حاکمیت 92
- ز) ابوجعفر منصور دوانیقی (148- 137) 93
- ب) فرصت(o) 95
- اشاره 95
- 1. اختلاف بین امویان 95
- 2. درگیری امویان و عباسیان 97
- 3. قیام بر علیه حکومت وقت 98
- 5. تأسیس حکومت عباسیان 99
- 6. عمربن عبدالعزیز (99 - 101) 100
- مقدمه 102
- فصل سوم: راهبردهای سیاسی باقرین علیهم السلام براساس الگوی ضعف فرصت و قوت فرصت 102
- الف) راهبرد ضعف _ فرصت (WO) 104
- اشاره 104
- 1. زنده نگهداشتن عاشورا 105
- اشاره 105
- الف) عاشورا و امام باقر علیه السلام 106
- ب) عاشورا و امام صادق علیه السلام 109
- 2. دعا 114
- اشاره 114
- الف) دعا برای شناخت امام زمان 116
- ب) دعای غریق 119
- ه) دعا برای تعجیل فرج 120
- د) دعای عهد 120
- ج) دعای ندبه 120
- اشاره 121
- ب) راهبرد قوت _ فرصت(SO) 121
- اشاره 122
- 1. حکومت غیرمعصوم (ولایت فقیه) 122
- الف) حکومت غیرمعصوم در روایات (ولایت فقیه) 123
- 1. تأسی به روش پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 124
- ج) دلایل لزوم حکومت دینی در عصر غیبت 124
- اشاره 124
- ب) ضرورت تشکیل حکومت دینی 124
- ه) تعریف ولایت فقیه 125
- د) ولایت فقیه در حکومت دینی 125
- 2. استمرار اجرای احکام الهی 125
- و) ولایت فقیه در روایات 126
- اشاره 126
- 1. مقبوله عمربن حنظله 127
- 2. صحیحه زراره 131
- 3. صحیحه أبی خدیجه 135
- 4. روایت ابوالبختری 136
- 5. موثقه سکونی 137
- اشاره 139
- 2. تولی 139
- الف) تولّی از دیدگاه امام باقر علیه السلام 141
- ب. تولّی از دیدگاه امام صادق علیه السلام 145
- مقدمه 151
- فصل چهارم: راهبرد های سیاسی باقرین علیهما السلام بر اساس الگوی ضعف تهدید و قوت تهدید 151
- اشاره 153
- الف) راهبرد ضعف تهدید (wt) 153
- 1. تقیه 155
- 2. مدارا 169
- 3. استقامت در امر غیبت 177
- 4. انتظار فرج 180
- 5. صبر در عصر غیبت 187
- اشاره 187
- ب. امام صادق علیه السلام و صبر 189
- الف) امام باقر علیه السلام و صبر 189
- ب) راهبرد قوت _ تهدید 191
- اشاره 191
- 1. سازمان وکالت 192
- اشاره 192
- الف) فلسفه و ضرورت تشکیل سازمان وکالت 193
- ب) اسامی و حوزه جغرافیای وکلا 195
- 2. تبری 196
- اشاره 196
- الف) تبری در کلام امام باقر علیه السلام 197
- ب) تبری در کلام امام صادق علیه السلام 199
- نتیجه گیری 203
- فهرست منابع 206
در حکومت داری از روش و ساختار منظمی استفاده می کردند در امور اداری قوی بوده و در حکومت مشغول تدبیر امور مسلمانان بودند، ساختار قدرت عباسیان از وزارت با دو نوع تفویض و تنفیذ، دبیری، حاجب، حکومت ولایات، دیوان، قضا، محتسب و سپاه تشکیل شده بود. (1)
9. قلمرو حکومت امویان و عباسیان
به لحاظ اینکه امام صادق علیه السلام بیش ترین زمان امامت خویش را در حکومت امویان بود و بعد از تغییر حکومت از امویان به عباسیان، دو خلیفه اول عباسی که هم عصر امام صادق علیه السلام بودند بیشتر درگیر امور داخلی و حذف مخالفان و تثبیت قدرت در درون جغرافیای اسلام بودند، لذا در این دوره محدوده جغرافیای جهان اسلام از زمان امویان فراتر نرفت. به خاطر همین محدوده جغرافیای جهان اسلام در زمان باقرین علیهم السلام یکسان بود.
جغرافیای جهان اسلام در زمان فوت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم شامل شبه جزیره عربستان بوده و از آن فراتر نرفت، اما پس از به خلافت رسیدن خلیفه دوم و سوم (11_23 ه ق) محدوده جغرافیای اسلام از جزیره العرب خارج شده و به سرزمین های پهناوری مانند: ایران، شام، ساحل شرقی و شمال آفریقا، آناتولی و آفریقیه گسترش یافت. (2)
بعد از اینکه امویان به حکومت و خلافت دست پیدا کردند، شروع به کشور گشایی کرده و تقریبا تا سال 100 ه ق، محدوده جغرافیایی دنیای اسلام گسترش چشم گیری پیدا کرد، سپاهیان اسلام در این دوره اسپانیا (اندلس) را
1- جرجی زیدان، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه و نگارش: علی جواهر کلام، ج1، ص244؛ سیدمنذر حکیم با همکاری سید شهاب الدین حسینی، پیشوایان هدایت، پیشوای مذهب حضرت امام جعفر صادق علیه السلام، ص215-260.
2- علی بن حسین(ابوالحسن) مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج2، ص377.