راهبردهای سیاسی امام باقر و امام صادق علیهما السلام در آماده سازی جامعه اسلامی برای ورود به عصر غیبت صفحه 57
- پیش گفتار 1
- 1. راهبرد (استراتژی) 7
- فصل اول: مفاهیم و کلیات 7
- مقدمه 7
- الف) مفاهیم 7
- 2. سیاست 11
- 3. راهبرد سیاسی 12
- 4. جامعه اسلامی 14
- 5. غیبت 16
- ب) کلیات 18
- 2. نگرشی به روش تحلیلی SWOT 18
- 1. روش تحقیق براساس مدل swot 18
- 3. معرفی تحلیل الگوی سوات (SWOT) 19
- اشاره 20
- الف) نقطه قوت (s) 20
- 4. تجزیه و تحلیل (سوات-SWOT) 20
- ب) نقطه ضعف (w) 20
- اشاره 21
- 5. راهبردهای چهارگانه سوات 21
- د) تهدید (t) 21
- ج) فرصت (o) 21
- الف) راهبردهای قوت _ فرصت (SO) 21
- ح) اشکال swot 22
- ج) راهبردهای ضعف _ فرصت (WO) 22
- ب) راهبردهای قوت _ تهدید (ST) 22
- د) راهبردهای ضعف _ تهدید (WT) 22
- 6. نگاهی گذرا به زندگی امام باقر علیه السلام 25
- 7. نگاهی گذرا به زندگی امام صادق علیه السلام 27
- الف) امویان در عصر باقرین علیهم السلام 28
- اشاره 28
- 8. امویان و عباسیان در عصر باقرین علیهم السلام 28
- ب) عباسیان درعصر امام صادق علیه السلام 29
- 9. قلمرو حکومت امویان و عباسیان 32
- مقدمه 35
- فصل دوم: تحلیل محیط سیاسی داخلی و خارجی عصر باقرین علیه السلام 35
- اشاره 36
- الف) نقاط قوت(s) 36
- اشاره 36
- تحلیل محیط سیاسی داخلی عصر باقرین علیهم السلام 36
- 1. وجود رهبر واحد 37
- 2. وجود شاگردان ممتاز باقرین علیهم السلام 38
- 3. جغرافیای شیعیان 40
- 4. وضعیت فرهنگی جامعه شیعی 45
- 5. جایگاه علمی باقرین علیهم السلام 48
- 6. تشکیل مکتب علمی توسط باقرین علیهم السلام 50
- 1. وضعیت اقتصادی شیعیان 52
- ب) نقاط ضعف(w) 52
- اشاره 52
- 2. فرصت های شغلی شیعیان 54
- 3. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در دوران امویان 57
- 4. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در عصر عباسیان 61
- 5. انشعاب شیعیان 65
- اشاره 65
- الف) حسینیان 65
- ب) زیدیه 67
- ج) حسنیان 69
- د) حنفیان 71
- ر) عباسیان قبل از خلافت 73
- ز) غلات 74
- 6. اختلاف در مصداق امامت 76
- الف) قیام زید 80
- اشاره 80
- 7. قیام های نابهنگام 80
- تحلیل محیط سیاسی خارجی عصر باقرین علیهم السلام 81
- اشاره 81
- ب) قیام یحیی بن زید 81
- اشاره 82
- الف) تهدید(t) 82
- اشاره 82
- 1. جریان های فکری عصر باقرین علیهم السلام 82
- الف) جبریه و قدریه 83
- ج) مرجئه 84
- ب) قیاس گرایی 84
- د) زنادقه 86
- ه) دیصانیه 86
- و) مانویه 87
- ز) مرقونیّه 87
- الف) خوارج 88
- 2. جریان های فکری سیاسی عصر باقرین علیهم السلام 88
- اشاره 88
- ب) ممنوعیت کتابت حدیث 89
- ج) احادیث ساختگی 90
- د) اسرائیلیات 91
- ر) سیاست و برخورد حاکمیت 92
- ز) ابوجعفر منصور دوانیقی (148- 137) 93
- اشاره 95
- 1. اختلاف بین امویان 95
- ب) فرصت(o) 95
- 2. درگیری امویان و عباسیان 97
- 3. قیام بر علیه حکومت وقت 98
- 5. تأسیس حکومت عباسیان 99
- 6. عمربن عبدالعزیز (99 - 101) 100
- مقدمه 102
- فصل سوم: راهبردهای سیاسی باقرین علیهم السلام براساس الگوی ضعف فرصت و قوت فرصت 102
- اشاره 104
- الف) راهبرد ضعف _ فرصت (WO) 104
- اشاره 105
- 1. زنده نگهداشتن عاشورا 105
- الف) عاشورا و امام باقر علیه السلام 106
- ب) عاشورا و امام صادق علیه السلام 109
- 2. دعا 114
- اشاره 114
- الف) دعا برای شناخت امام زمان 116
- ب) دعای غریق 119
- د) دعای عهد 120
- ه) دعا برای تعجیل فرج 120
- ج) دعای ندبه 120
- ب) راهبرد قوت _ فرصت(SO) 121
- اشاره 121
- 1. حکومت غیرمعصوم (ولایت فقیه) 122
- اشاره 122
- الف) حکومت غیرمعصوم در روایات (ولایت فقیه) 123
- ب) ضرورت تشکیل حکومت دینی 124
- اشاره 124
- 1. تأسی به روش پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 124
- ج) دلایل لزوم حکومت دینی در عصر غیبت 124
- ه) تعریف ولایت فقیه 125
- 2. استمرار اجرای احکام الهی 125
- د) ولایت فقیه در حکومت دینی 125
- اشاره 126
- و) ولایت فقیه در روایات 126
- 1. مقبوله عمربن حنظله 127
- 2. صحیحه زراره 131
- 3. صحیحه أبی خدیجه 135
- 4. روایت ابوالبختری 136
- 5. موثقه سکونی 137
- 2. تولی 139
- اشاره 139
- الف) تولّی از دیدگاه امام باقر علیه السلام 141
- ب. تولّی از دیدگاه امام صادق علیه السلام 145
- فصل چهارم: راهبرد های سیاسی باقرین علیهما السلام بر اساس الگوی ضعف تهدید و قوت تهدید 151
- مقدمه 151
- اشاره 153
- الف) راهبرد ضعف تهدید (wt) 153
- 1. تقیه 155
- 2. مدارا 169
- 3. استقامت در امر غیبت 177
- 4. انتظار فرج 180
- 5. صبر در عصر غیبت 187
- اشاره 187
- الف) امام باقر علیه السلام و صبر 189
- ب. امام صادق علیه السلام و صبر 189
- اشاره 191
- ب) راهبرد قوت _ تهدید 191
- اشاره 192
- 1. سازمان وکالت 192
- الف) فلسفه و ضرورت تشکیل سازمان وکالت 193
- ب) اسامی و حوزه جغرافیای وکلا 195
- اشاره 196
- 2. تبری 196
- الف) تبری در کلام امام باقر علیه السلام 197
- ب) تبری در کلام امام صادق علیه السلام 199
- نتیجه گیری 203
- فهرست منابع 206
نقل شده است که برخی از این صرافان زیر پوشش صرافی، اموالی را که مردم برای امام می پرداختند، تحویل گرفته و برای آن حضرت می فرستادند. یکی دیگر از شغل هایی که در آن عصر پر رونق بود، دکان داری و خرده فروشی بود، بدین صورت که کالا هایی را از تاجران خریده و به مشتریان عرضه می کردند و تاجران نیز از آنها کالاهای محلی را خریده با خود به شهرهای دیگر می برند. بسیاری از شیعیان به دکان داری اشتغال داشته و انواعی از کالا ها، همچون پارچه، گندم، پوست و امثال آن را می فروختند. (1) همچنین شیعیان در این دوره در صنایع مختلفی از جمله: زرگری، گلاب گیری، نساجی، عطر سازی، آهنگری، نجاری، سفال گری، تولید روغن، عطریات، رنگرزی و ساخت صابون که بیشتر در بین مردم رایج بود، اشتغال داشتند. (2)
3. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در دوران امویان
بعد از واقعه کربلا، خفقان سنگینی بر جهان اسلام سایه افکند، اگرچه قیام هایی مانند: قیام توابین، قیام مختار، قیام مطرف بن مغیره بن شعبه، تمرّد عبد الرحمان بن محمدبن اشعث و... جرقه امیدی در آن خفقان بود ولی با سرکوب شدید آنان، این جرقه امید محو شد. فشار سنگینی از ناحیه امویان بر شیعه اعمال می شد، البته این فضا در دو سال حکومت عمر بن عبد العزیز (99_ 101) تا حدودی تلطیف شد. بهترین توصیف از وضعیت اهل بیت و شیعیان، در دوران امام باقر علیه السلام را از زبان خود آن حضرت می توان دریافت.
1- محمد بن حسن طوسی، اختیار معرفه الرجال (رجال الکشی)، ص120 -308 و ص371؛ ابن منظور، لسان العرب، ج7، ص308.
2- محمدحسین زبیدی، الحیاه الاجتماعیه و الاقتصادیه فی الکوفه فی القرن الاول الهجری بغداد، ص204.