راهبردهای سیاسی امام باقر و امام صادق علیهما السلام در آماده سازی جامعه اسلامی برای ورود به عصر غیبت صفحه 80
- پیش گفتار 1
- فصل اول: مفاهیم و کلیات 7
- مقدمه 7
- 1. راهبرد (استراتژی) 7
- الف) مفاهیم 7
- 2. سیاست 11
- 3. راهبرد سیاسی 12
- 4. جامعه اسلامی 14
- 5. غیبت 16
- 2. نگرشی به روش تحلیلی SWOT 18
- ب) کلیات 18
- 1. روش تحقیق براساس مدل swot 18
- 3. معرفی تحلیل الگوی سوات (SWOT) 19
- الف) نقطه قوت (s) 20
- 4. تجزیه و تحلیل (سوات-SWOT) 20
- ب) نقطه ضعف (w) 20
- اشاره 20
- اشاره 21
- د) تهدید (t) 21
- ج) فرصت (o) 21
- 5. راهبردهای چهارگانه سوات 21
- الف) راهبردهای قوت _ فرصت (SO) 21
- ب) راهبردهای قوت _ تهدید (ST) 22
- ح) اشکال swot 22
- د) راهبردهای ضعف _ تهدید (WT) 22
- ج) راهبردهای ضعف _ فرصت (WO) 22
- 6. نگاهی گذرا به زندگی امام باقر علیه السلام 25
- 7. نگاهی گذرا به زندگی امام صادق علیه السلام 27
- اشاره 28
- الف) امویان در عصر باقرین علیهم السلام 28
- 8. امویان و عباسیان در عصر باقرین علیهم السلام 28
- ب) عباسیان درعصر امام صادق علیه السلام 29
- 9. قلمرو حکومت امویان و عباسیان 32
- فصل دوم: تحلیل محیط سیاسی داخلی و خارجی عصر باقرین علیه السلام 35
- مقدمه 35
- اشاره 36
- الف) نقاط قوت(s) 36
- اشاره 36
- تحلیل محیط سیاسی داخلی عصر باقرین علیهم السلام 36
- 1. وجود رهبر واحد 37
- 2. وجود شاگردان ممتاز باقرین علیهم السلام 38
- 3. جغرافیای شیعیان 40
- 4. وضعیت فرهنگی جامعه شیعی 45
- 5. جایگاه علمی باقرین علیهم السلام 48
- 6. تشکیل مکتب علمی توسط باقرین علیهم السلام 50
- ب) نقاط ضعف(w) 52
- 1. وضعیت اقتصادی شیعیان 52
- اشاره 52
- 2. فرصت های شغلی شیعیان 54
- 3. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در دوران امویان 57
- 4. وضعیت سیاسی _ اجتماعی شیعیان در عصر عباسیان 61
- الف) حسینیان 65
- 5. انشعاب شیعیان 65
- اشاره 65
- ب) زیدیه 67
- ج) حسنیان 69
- د) حنفیان 71
- ر) عباسیان قبل از خلافت 73
- ز) غلات 74
- 6. اختلاف در مصداق امامت 76
- الف) قیام زید 80
- اشاره 80
- 7. قیام های نابهنگام 80
- تحلیل محیط سیاسی خارجی عصر باقرین علیهم السلام 81
- ب) قیام یحیی بن زید 81
- اشاره 81
- اشاره 82
- 1. جریان های فکری عصر باقرین علیهم السلام 82
- اشاره 82
- الف) تهدید(t) 82
- الف) جبریه و قدریه 83
- ج) مرجئه 84
- ب) قیاس گرایی 84
- د) زنادقه 86
- ه) دیصانیه 86
- و) مانویه 87
- ز) مرقونیّه 87
- 2. جریان های فکری سیاسی عصر باقرین علیهم السلام 88
- الف) خوارج 88
- اشاره 88
- ب) ممنوعیت کتابت حدیث 89
- ج) احادیث ساختگی 90
- د) اسرائیلیات 91
- ر) سیاست و برخورد حاکمیت 92
- ز) ابوجعفر منصور دوانیقی (148- 137) 93
- اشاره 95
- 1. اختلاف بین امویان 95
- ب) فرصت(o) 95
- 2. درگیری امویان و عباسیان 97
- 3. قیام بر علیه حکومت وقت 98
- 5. تأسیس حکومت عباسیان 99
- 6. عمربن عبدالعزیز (99 - 101) 100
- مقدمه 102
- فصل سوم: راهبردهای سیاسی باقرین علیهم السلام براساس الگوی ضعف فرصت و قوت فرصت 102
- الف) راهبرد ضعف _ فرصت (WO) 104
- اشاره 104
- 1. زنده نگهداشتن عاشورا 105
- اشاره 105
- الف) عاشورا و امام باقر علیه السلام 106
- ب) عاشورا و امام صادق علیه السلام 109
- 2. دعا 114
- اشاره 114
- الف) دعا برای شناخت امام زمان 116
- ب) دعای غریق 119
- د) دعای عهد 120
- ه) دعا برای تعجیل فرج 120
- ج) دعای ندبه 120
- ب) راهبرد قوت _ فرصت(SO) 121
- اشاره 121
- اشاره 122
- 1. حکومت غیرمعصوم (ولایت فقیه) 122
- الف) حکومت غیرمعصوم در روایات (ولایت فقیه) 123
- ب) ضرورت تشکیل حکومت دینی 124
- اشاره 124
- ج) دلایل لزوم حکومت دینی در عصر غیبت 124
- 1. تأسی به روش پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم 124
- د) ولایت فقیه در حکومت دینی 125
- 2. استمرار اجرای احکام الهی 125
- ه) تعریف ولایت فقیه 125
- و) ولایت فقیه در روایات 126
- اشاره 126
- 1. مقبوله عمربن حنظله 127
- 2. صحیحه زراره 131
- 3. صحیحه أبی خدیجه 135
- 4. روایت ابوالبختری 136
- 5. موثقه سکونی 137
- 2. تولی 139
- اشاره 139
- الف) تولّی از دیدگاه امام باقر علیه السلام 141
- ب. تولّی از دیدگاه امام صادق علیه السلام 145
- فصل چهارم: راهبرد های سیاسی باقرین علیهما السلام بر اساس الگوی ضعف تهدید و قوت تهدید 151
- مقدمه 151
- اشاره 153
- الف) راهبرد ضعف تهدید (wt) 153
- 1. تقیه 155
- 2. مدارا 169
- 3. استقامت در امر غیبت 177
- 4. انتظار فرج 180
- 5. صبر در عصر غیبت 187
- اشاره 187
- الف) امام باقر علیه السلام و صبر 189
- ب. امام صادق علیه السلام و صبر 189
- ب) راهبرد قوت _ تهدید 191
- اشاره 191
- اشاره 192
- 1. سازمان وکالت 192
- الف) فلسفه و ضرورت تشکیل سازمان وکالت 193
- ب) اسامی و حوزه جغرافیای وکلا 195
- 2. تبری 196
- اشاره 196
- الف) تبری در کلام امام باقر علیه السلام 197
- ب) تبری در کلام امام صادق علیه السلام 199
- نتیجه گیری 203
- فهرست منابع 206
قیام های مسلحانه را با توجه به اینکه نسنجیده، نپخته و محکوم به شکست بودند به صلاح شیعیان نمی دانستند دیگر اینکه اگر زید و فرزندش مطیع امام بودند و از ایشان تبعیت می کردند با نهی امام باید قیام را انجام نمی دادند اگر چه نهی امام ارشادی بوده است دریک جمله می توان خلاصه کرد که زید و فرزندش قیام کردند چون تحمل وضع موجود را نداشتند و تحمل نمی کردند که دیگری بر آنها حکومت کند و می خواستند خودشان حکومت را به دست گیرند و این مطلب در کلام زید کاملاً مشهود است. (1)
7. قیام های نابهنگام
اشاره
در این قسمت قیام هایی که در عصر باقرین علیهم السلام به وقوع پیوسته است، مورد بررسی قرار می گیرد.
الف) قیام زید
زید فرزند امام سجاد علیه السلام، فردی عابد، پرهیزگار و شجاع بود که با هدف امر به معروف و نهی از منکر و خون خواهی امام حسین علیه السلام و با شعار «یا منصور أمت» قیام کرد. (2) قیام زید در زمان امامت امام صادق علیه السلام اتفاق افتاد اما مقدمات آن در زمان امام باقر علیه السلام شکل گرفت. وی پس از پشت سر گذاشتن درگیری های لفظی با هشام بن عبدالملک (105 _ 125ق) تصمیم گرفت علیه وی دست به قیام بزند. پس از بازگشت به کوفه، شیعیان (در حدود پانزده هزار نفر) اطراف او را گرفتند و او را به قیام بر ضد بنی امیه تشویق کردند. (3) ایشان در
1- احمدبن یحیی بلاذری، جمل من انساب الأشراف، ج3، ص240.
2- محمدبن محمد بن نعمان مفید، الارشاد، ج2، ص171.
3- احمدبن یحیی بلاذری، جمل من انساب الأشراف، ج3، ص434 _ 433؛ محمدبن جریر طبری، تاریخ طبری، ج4، ص206؛ سیدجمال الدین احمدبن علی حسنی معروف به ابن عنبه، عمده الطالب، ص256.