امرها و نهیها و تحریم‌های خدا از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 52

« اِنَّ الَّذينَ يَأْكُلُونَ اَمْوالَ الْيَتامي ظُلْما اِنَّما يَأْكُلُونَ في بُطُونِهِمْ نارا وَ سَيَصْلَوْنَ سَعيرا» (10 / نساء) و اگر به جاي نهي از خوردن آن از نزديك شدن به آن نهي كرد براي اين بود كه شدت حرمت آن را بفهماند، و معناي جمله « اِلاّ بِـالَّتي هِيَ اَحْسَنُ» اين است‌كه در صورتي‌كه تصرف در مال‌يتيم به‌نحوي‌باشدكه از تصرف نكردن بهتر باشد به‌اين معنا كه تصرف در آن به مصلحت يتيم و باعث زياد شدن مــال باشــد عيب ندارد و حرام نيست، و بلوغ «اَشُدَّ» در جملــه «حَتّي يَبْلُغَ اَشُدَّهُ» اوان و آغاز اين بلوغ و رشد است كه دراين هنگام حكم يتيمي ازيتيم برداشته مي‌شود، و ديگر به او يتيم نمي‌گويند.

6 ـ نهي از متابعت بدون علم

«وَ لا تَقْــفُ مــا لَيْــسَ لَــكَ بِــه عِلْــمٌ اِنَّ السَّمْــعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤادَ كُلُّ

تكاليف و احكام فرعي دين (115)

اُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً»

«دنبــال چيــزي را كه بدان علم نداري مگير كه گوش و چشم و دل درباره همه اينهــا روزي مـــــورد بــازخــواســت قــرار خواهـــد گرفـــت».(36 / اسراء)

اين آيه از پيروي و متابعت هر چيزي كه بدان علم و يقين نداريم نهي مي‌كند، و چون مطلق و بدون قيد و شرط است پيروي اعتقاد غير علمي و همچنين عمل غير علمي را شامل گشته و معنايش چنين مي‌شود: به چيزي كه علم به صحت آن نداري معتقد مشو، و چيزي را كه نمي‌داني مگو، و كاري را كه علم بدان نداري مكن، زيرا همــه اينهــا پيروي از غير علم است، پيــروي نكـردن از چيزي كــه بدان علــم نداريــم و همچنيــن پيــروي از علم در حقيقــت حكمـــي است كه فطــرت خود بشر آن را امضـاء مي‌كنــد.

(116) امرها ، نهي‌ها و تحريم‌هاي خدا

آري انسان فطرتادر مسير زندگيش - در اعتقاد و عملش - جز رسيدن به واقع و متن خارج، هدفي ندارد، او مي خواهد اعتقاد و علمي داشته باشد كه بتواند قاطعانه بگويد واقع و حقيقت همين است و بس، و اين تنها با پيروي از علم محقق مي‌شود، گمان و شك و وهم چنين خاصيتي ندارد، به مظنون و مشكوك و موهوم نمي‌توان گفت كه عين واقع است.

انساني كه سلامت فطرت را از دست نداده و در اعتقاد خود پيرو آن چيزي است كه آن را حق و واقع درخارج مي‌يابد، و در عملش هم آن عملي را مي‌كند كه خود را در تشخيص آن محق و مصيب مي‌بيند، چيزي كه هست در آنچه كه خودش قادر بر تحصيل علم هست علم خود را پيروي مي‌كند، و در آنچه كه خود قادر نيست مانند پاره‌اي از فروع اعتقادي نسبت به بعضي از مردم و غالب مسائل عملي نسبت به غالب