امام صادق (ع) از دیدگاه ائمه و اعلام اهل سنت صفحه 1

مقدمه

الحمد لله و کفی و سلام علی عباد الذین اصطفی قال الله تبارک و تعالی فی کتابه (قل لااسئلکم علیه اجراً الا الموده فی القربی) «بگو ای پیامبر من از شما چیزی در برابر دعوتم جز دوستی نزدیکانم نمی طلبم» سپاس و ستایش خداوند یکتا را سزد که وعده هایش همواره صادق بوده و هست و خواهد بود و سعادت و خوشبختی ابدی را در صداقت صادقان وعده فرموده و درود بر روان پاک و مطهر سرور کائنات حضرت ختمی مرتبت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه وآله) که اصدق الصادقین است و با به ارمغان آوردن صداقت، کذب را از اعماق سینه ها بیرون کشید و روح انسانی را در قالب صدق، با صفا و محبت آشنا ساخت. و درود بر اهلبیت(علیهم السلام) گرانقدرش که چون ذبیح الله صادقانه راه سعادت و نجات را در مدرسه عشق و وفا و دوستی و محبت و زهد و پارسایی به بشر آموختند. درطول تاریخ بشر همواره کسانی بوده اند که پس از وفاتشان خلاء نبود آنها کاملاً حس شده است، اما اندیشمندان پس از آنها آن خلاء را به نوعی پرکرده اند، ولی کم هستند کسانی که پس از حیاتشان اندیشه خود آنها به کمک جامعه آمده و بر جامعه حاکم شود به گونه ای که اندیشمندان بعد از او پیرامون محور فکری او بیندیشند. و امام جعفر صادق(علیه السلام) یکی از معدود کسانی است که خلاء وجودی حضرتش را جز اندیشه های والا و بلند او نتوانسته است پر کند. لذا او نه چون شمع است که

از سوز و گدازش صحبت شود تا پروانه ها گرد آیند و نه چون خورشید است که از تابش نورش حرفی زده شود تا عوام راه جویند که او اظهر من الشمس است که پیران طریقت برای شناخت خود نیازمند مصاحبت وجود شریف اویند. لذا لزوماً برای شناخت بهتر او به دنبال راهروان راه کمال که از راه پیمودن طریقه ی مقدسه ی سلوک حضرتش به اوج قله سعادت دست یازیده اند و بهره وافر برده اند و در نهایت از بلندای آن قله عظیم، معرفت و عشق را درک کرده و اعتراف به بزرگی و عظمت شخصیت شریفش نموده اند طی طریق خواهیم نمود و در این رهگذر از زبان معترف سالکان طریقتش سخن خواهیم گفت. و با استفاده از عنوان «ما قاله الاعلام فی فضائل الامام الصادق (علیه السلام)» ثمره نخل بارورش را بر تنگدستان خواهیم بخشید و با بر تن کردن جامه تقوی چون پاک باختگان، راه عزت و شرافت را خواهیم پیمود و تمام سعی و تلاش خود را در راه خدمت به خلق خدا به خاطر رضای حق تعالی بکار خواهیم گرفت و در این آشفته بازار محبت و صداقت را پسندیده و با قلبی مطمئن به مسیر آخرت قدم خواهیم گذاشت. و اما از بزرگان علم و معرفت و محبان اهل بیت (علیهم السلام) زیادند کسانی که از محضر شریف حضرتش مستقیماً و یا غیر مستقیم بهره برده اند و درباره ایشان سخنها گفته اند و مقالات با ارزش به رشته تحریر کشیده اند ولی ما در اینجا به اختصار از کتب اهل سنت به طور مستند و مستدل

نظر تنی چند از اعلام ایشان را درباره ی آن حضرت(علیه السلام) ذکر می کنیم. یادشان زنده و روحشان شاد باد.

امام مالک بن انس

محمد بن زیاد ازدی گفت: شنیدم که مالک بن انس می گوید بر جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام) وارد شدم به گونه ای که زیاد از من قدرشناسی می کرد و می فرمود «ای مالک تو را دوست دارم» و من از این بابت مسرور می گشتم و خدا را سپاس می گفتم و هیچگاه نشد که ایشان را ببینم مگر اینکه یا روزه داشتند و یا نماز می خواندند و یا مشغول به ذکر خداوند تبارک و تعالی بودند» و نیز گفته اند: «هیچگاه ندیدم ایشان را مگر بر سه خصلت نیک یا نماز می خواند و یا روزه دار بود و یا به تلاوت قرآن مشغول بود و هیچگاه ایشان را بی وضو ندیدم» [1] .

امام ابوحنیفه

و ابوحنیفه فرموده است «فقیه تر از جعفر بن محمد به چشم ندیده ام» [2] .

امام شافعی