آشنایی با علوم قرآنی صفحه 118

می‌باشند، نه ترازویی آهنی یا شیشه‌ای و غیر اینها، چنان که در زیارت امیر مؤمنان علیه السّلام به آن تصریح شده: السّلام علیک یا میزان الأعمال «1».

3- واداشتن مسلمین به تحقیق و بررسی‌

3- واداشتن مسلمین به تحقیق و بررسی

وجود آیات متشابه از نظر آموزشی فایده‌ای مهم در بر دارد، زیرا تلاوت کنندگان را به تدبّر و تأمل برای دریافتن معنی و مقصود از آنها وامی‌دارد، و فکرها را به کار می‌اندازد، چنان که گاه استاد مسأله‌ای را طرح می‌کند و پاسخ را آشکار نمی‌گوید، بلکه با راهنماییهای اوّلیّه حل مشکل و جواب درست را از دانشجویان می‌خواهد. «2»

وجود آیات متشابه و تعبیرات چند بعدی یا مجمل و استعارات و امثال در این نامه آسمانی انگیزه و باعثی بوده که مغزهای متفکر و شخصیتهای حقیقت جو را به کاوش و پژوهش واداشته است. نگاهی به تاریخ فرهنگ و ادب اسلامی نشان می‌دهد که علّت به وجود آمدن تحقیقات ادبی و تاریخی و بحثهای کلامی و فقهی حلّ دشواریهای قرآن مجید بوده است که بخشی از آنها مربوط به آیات متشابه می‌باشد.

4- توجه دادن به مفسّر الهی‌

اشاره

4- توجه دادن به مفسّر الهی

همچنان که آثار علمی برای درک مطالبش نیاز به استاد معلم دارد، کتاب خدا که متضمّن حقایق دو جهان و امور پیدا و نهان است، و احکامش برای همه زمانها و دینی خاتم ادیان می‌باشد، به طریق اولی مفسّر و معلّمی در حدّ اعلای دانش و دور از خطا و لغزش می‌خواهد، بخصوص در توضیح مراد خدای تعالی از آیات متشابه. گویی خداوند قرآن، خواسته به این وسیله ارتباط علمی ما را با آورنده قرآن و خاندان معصومش پایدار کند. گواه این سخن آیه ذیل است:

وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَکَ إِلَّا رِجالًا نُوحِی إِلَیْهِمْ. فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ «3» «و پیش از تو [نیز] جز مردانی را که به آنان وحی می‌کردیم گسیل نداشتیم. اگر نمی‌دانید از «پژوهندگان کتابهای آسمانی» بپرسید».

__________________________________________________
(1) مفاتیح الجنان، زیارت اول و چهارم از زیارتهای مطلقه امیر المؤمنین علیه السّلام، 568 و 579.
(2) تنزیه القرآن عن المطاعن، 57. نیز ر ک: کشف الاسرار، 2/ 19.
(3) أنبیاء/ 7.