آشنایی با علوم قرآنی صفحه 125

این حدیث که مورد قبول علمای بزرگ اهل سنّت می‌باشد و در کتب صحاح و مسندها و تفاسیر و تواریخ و لغت‌نامه‌های عربی آمده، «1» مطالب مهمّی را به ما می‌فهماند که به طور خلاصه چنین است:

1- عترت- همانند کتاب خدا- مرجع علمی مسلمانان در اصول و فروع دینی می‌باشند. بدین معنی که قول و نظرشان به تنهایی حجّت و سند احکام شرعی است، چنان که آنچه در کتاب الهی آمده- هر چند تفسیری از معصوم درباره آن نرسیده باشد- به تنهایی حجیّت دارد و در همه امور دینی مدرک شرعی می‌باشد. «2»

2- قرین گرداندن «کتاب و عترت» در آن حدیث دلیل بر عصمت عترت است، یعنی چنان که قرآن به دور از خطاست، و باطل از هیچ سو بدان راه ندارد، «3» عترت نیز معصوم از اشتباه و گناهند، و گرنه توصیه پیامبر به تمسّک و تبعیّت از آنان صحیح نبود. «4» بر این اساس عترتی که قرین کتاب شمرده شده‌اند افرادی مخصوص از اهل بیت هستند که معصوم می‌باشند نه تمام فرزندان پیامبر. «5»

3- عترت مانند کتاب تا روز قیامت باقی است و جهان از این عترت پاک خالی نخواهد بود. از این طریق می‌توان بر ضرورت وجود امام عصر و حیاتش استدلال کرد، زیرا جمله: لن یفترقا «هیچ‌گاه از هم جدا نمی‌شوند» صریح در این پیوند زمانی و دوام هر دو ثقل تا قیامت می‌باشد. «6»

__________________________________________________
(1) برای دیدن مآخذ و منابع فراوانی که حدیث ثقلین را نقل کرده‌اند ر ک: حدیث الثقلین، 10- 12؛ و سایر کتابها مانند المراجعات شرف الدّین، عبد الحسین.
(2) برگزیده از: حدیث الثقلین، 42.
(3) لا یَأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ فصّلت/ 42.
(4) زیرا رسول خدا از روی هوی و تمایل شخصی سخنی نمی‌گفت چنان که در سوره نجم آیه 3 و 4 می‌خوانیم: وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی، إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحی.
(5) ر ک: حدیث الثقلین، 43.
(6) همان، 45.