آشنایی با علوم قرآنی صفحه 153

فصل 10 معجزه سخن‌

اشاره

فصل 10 معجزه سخن

اعجاز در لغت به معنی: عاجز ساختن و انجام دادن کاری است که دیگران از آن عاجز باشند و اسم فاعل آن معجز است، امّا معجزه در اصطلاح کاری است خارق العاده که مدّعی نبوت به عنایت الهی انجام می‌دهد و از حدود قدرت بشر و قانونهای علمی و یادگیری بیرون است ... بنابراین دلیل بر راست‌گویی پیامبر و برهان بر ادّعای نبوتش می‌باشد. «1»

توضیح این که معجزه رویدادی است غیر معمول، ولی نه غیر معقول. برخلاف جریان عادی طبیعی و حوادثی است که می‌بینیم، امّا نقض کننده مستقلّات عقلی و بدیهیّات «2» نیست. شادروان مطهّری در توجیه و تعلیل معجزه می‌نویسد:

«معجزه حکومت یک قانون بر قانون دیگر است، زیرا فرق است میان نقض قانون و تفوق و حکومت یک قانون بر قانون دیگر. مثلا بدن انسان قوانینی برای فعل و انفعالات و سوخت و ساز مواد غذایی دارد، که در بیماری دچار اختلال می‌شود. از دیگر سو قوانین روحی و روانی هم در انسان کشف شده است که بر فعّالیتهای بدنی او اثر می‌گذارد، مثلا بیمار در اثر تلقین‌های امیدبخش که به او بشود یا نشاط و شادابی که در روحش ایجاد کنند بهتر می‌شود و برعکس یأس روحی و ناامیدی سیر درمان را کند

__________________________________________________
(1) البلاغی النجفی، محمّد جواد، مقدمة تفسیر آلاء الرّحمن، 3.
(2) اوّلیّات یا بدیهیّات [در منطق] به قضایایی گویند که در آنها حکم عقل بدون واسطه است، یعنی صرف تصوّر موضوع و محمول برای تصدیق رابطه کافی است: هر چیزی خودش است (الف الف است)، هیچ چیز نمی‌تواند در آن واحد هم باشد و هم نباشد؛ کل بزرگتر از جزء است؛ اجتماع نقیضین محال است. (دکتر سیاسی، علی اکبر، مبانی فلسفه، منطق، 239).