آشنایی با علوم قرآنی صفحه 176

دست اوست، و به سوی او بازگردانیده می‌شوید. «1»»

آنچه در این استدلال مهم می‌باشد این است که نخست آشکارا شبهه یا اشکال منکران را نقل می‌کند، سپس با دلایلی انکارناپذیر پاسخ می‌دهد. این یکی از مزایای مهم قرآن است که چون دارای منطق قوی و استدلال پذیرفتنی است ایرادها و شبهات مخالفان را صریحا ذکر می‌کند، و سپس با برهانی که مقدّماتش امور بدیهی یا یقینی است به پاسخ دادن می‌پردازد. مثال دیگر در این باره، اثبات و حیانی بودن قرآن است و این که پیامبر اسلام در ابلاغ رسالتش خود تابع وحی الهی است، و اینک ترجمه آیاتی در این باب:

«و چون آیات روشن ما بر آنان خوانده شود، آنان که به دیدار ما [یعنی قیامت] امید ندارند می‌گویند: قرآن دیگری جز این بیاور، یا آن را عوض کن. بگو: مرا نرسد که آن را از پیش خود عوض کنم. جز آنچه را که به من وحی می‌شود پیروی نمی‌کنم. اگر پروردگارم را نافرمانی کنم از عذاب روزی بزرگ می‌ترسم. بگو: اگر خدا می‌خواست آن را بر شما نمی‌خواندم و [خدا] شما را بدان آگاه نمی‌گردانید. قطعا پیش از [آوردن] آن روزگاری در میان شما به سر برده‌ام، آیا فکر نمی‌کنید؟» «2» موضوعات اعتقادی دیگر چون وجود فرشتگان و عوالم غیبی، تکلیف و مسؤولیت انسان، هدف‌دار بودن خلقت، لزوم اطاعت و عبادت آفریدگار برای سلوک روحانی و کمال معنوی آدمیزاد، اهمّیت علم و تعقّل و تفکّر در آفاق و انفس (جهان محسوس بیرون و درون) و غیر اینها همه از آموزه‌های معرفتی قرآن است، که با بلاغتی تمام و بیانی مستدل و محکم ادا شده است. ارائه چنین معارف والای بی‌مانند و جهان‌بینی خردپسند بر محور توحید، از انسانی در مهد جهل زیسته و استاد ندیده، امّا کتابی آورده که «مسأله‌آموز صد مدرّس» شده و ده‌ها حکیم و عارف وارسته پرورده، بی‌شک جز به وحی الهی و مبدأ فوق بشری نمی‌تواند باشد، و از وجوه اعجاز قرآن است.

قسمهای قرآن‌

قسمهای قرآن

دانستیم اصول فکری و عقیدتی در کتاب خدا با حجت آوردن برای مخالفان اثبات شده. اینک می‌افزاییم به شیوه بیان عرب و روش آنان، گاه مطلب با سوگند تأکید و در دلها

__________________________________________________
(1) یس/ 77- 83. ترجمه از فولادوند.
(2) یونس/ 15- 16.