آشنایی با علوم قرآنی صفحه 188

است. نیز می‌فرمایند: با اصوات خود قرآن را زینت دهید، همانا صدای خوش زیبایی و حسن قرآن را افزایش می‌دهد. «1» این ویژگی است که در ترجمه قرآن- حتّی بهترین ترجمه آن- از بین می‌رود، و از این جاست که گویند ترجمه قرآن، قرآن نیست. «2» زیرا ترجمه- و بلکه تفسیر قرآن- نه تنها نمی‌تواند باطن بسیار عمیق و تو در توی سخن حق تعالی را بازگو کند، که لطف و حسن ظاهری آن را هم که در تلاوت و ترتیل نمایان می‌شود نمی‌تواند نشان دهد.

در پایان نقل حدیثی از امام جعفر صادق علیه السّلام می‌تواند پرده از راز جذّابیت و تأثیر فوق العاده قرآن برگیرد که می‌فرماید: لقد تجلّی اللّه لخلقه فی کلامه و لکنّهم لا یبصرون. «3» «همانا خدا برای بندگان در سخنش جلوه‌گری کرده است ولی آنان نمی‌بینند.»

و از این برتر سخن خدای تعالی است که می‌فرماید: وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا «4» «و همین‌گونه روحی از امر خودمان به سوی تو وحی کردیم». به نظر نویسنده این روح، نفخه صاحب کلام و تجلّی خداوند پیام است در سخنش. این روح همان جان جهان است و سبب جذبه قرآن.

__________________________________________________
(1) الحیاة 2/ 117. روایات در این باره متعدد است. ر ک: التمهید 5/ 177- 178، و ائمّه ما خاصّه امام زین العابدین علیه السّلام قرآن را با صوتی بسیار نیکو و حزین می‌خواندند.
(2) امروز کسانی که در زمینه زبان مقدس دینی تحقیق می‌کنند به این نتیجه رسیده‌اند که در کلام الهی و زبان مقدس ادیان مختلف، «صورت» برای خود مستقل از «معنی» اهمّیت و جاذبه دارد، و ترجمه یا مترادف یک دعا یا ذکر یا اسم الهی یا آیه از متون مقدس آن جنبه را ندارد، و نهایتا در نیافتن معانی آنها به این جنبه قدسی و غیبی و ماورایی آنها خللی نمی‌رساند. خرّمشاهی، «خواندن و درنیافتن قرآن» قرآن‌پژوهی، 723.
(3) بحار الأنوار 92/ 107، به نقل از: التفسیر و المفسّرون، 1/ 85. همین مضمون از حضرت علی علیه السّلام نیز نقل شده ر ک: الحیاة 2/ 43- 44.
(4) شوری/ 52.