آشنایی با علوم قرآنی صفحه 32

دعوت را دریافت کرد. «1»»

تاریخ اسلام نیز گواهی می‌دهد که پس از نزول پنج آیه آغاز سوره علق، حضرت خدیجه و علی علیه السّلام به اسلام گرویدند و بعد دعوت پنهانی انجام گرفت و نماز که از آغاز نبوّت بر حضرت واجب شد، در درّه کوههای اطراف مکّه با اندک گرویدگان خوانده می‌شد و رفته رفته شمار افراد مسلمان افزونی گرفت. رفیع الدّین اسحاق بن محمّد همدانی، بعد از شرح آنچه ذکر شد می‌نویسد: «2» «از اول دعوت تا این ساعت که [اسلام] آشکارا شد، سه سال برآمده بود. بعد از آن حق تعالی این آیت فرو فرستاد، قوله تعالی: فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ* إِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئِینَ. «3»

بنابر این مدّت نزول تدریجی قرآن مجید (بعد از نزول پنج آیه سوره علق) بیست سال می‌شود که سه سال بعد از بعثت آغاز و تا آخرین سال زندگی پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله ادامه داشته است. با این حساب تضادّی بین دو رویداد تاریخی قطعی: نزول قرآن در شب قدر و بعثت در 27 رجب، باقی نمی‌ماند.

__________________________________________________
(1) معرفت، تاریخ قرآن، ص 32- 33. یادآور می‌شود: رامیار نیز این نظر را پذیرفته و در «جدول تاریخی گاه شمار سیره رسول خدا و حوادث مهم جهان» در پایان تاریخ قرآن، صفحه 701 به بعد درباره نخستین وحی می‌نویسد:

دوشنبه 18 ژوئن 610 27 رجب 1 بعثت نخستین وحی در چهل سالگی (به عقیده امامیّه).

دوشنبه 6 اوت 610 17 رمضان 1 بعثت نخستین وحی (نزول 5 آیه اوّل سوره علق) در 40 سالگی (به اعتقاد اهل سنّت).

روز دوم بعثت: نزول نماز وسطی [ظهر] به دو رکعت، اسلام آوردن خدیجه، علی، زید و ابو بکر [با اندک فاصله]. توضیح این که یک سال تفاوت بین تاریخ مذکور با آنچه آقای معرفت ذکر کرده‌اند (609 م.) در تطبیق سال قمری با سال میلادی است و قابل اغماض است.

(2) ر ک: سیرت رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله، 1/ 232. درباره نخستین مسلمانان و گروندگان؛ نیز: تاریخ پیامبر اسلام، ص 85- 89.
(3) حجر/ 94- 95: «پس آنچه را بدان مأموری آشکار کن و از مشرکان روی برتاب که ما [شرّ] ریشخندگران را از تو برطرف خواهیم کرد.»