آشنایی با علوم قرآنی صفحه 51

است و جز این هم نشاید، زیرا قرآن سخن آفریدگار و نمودار علم و حکمت اوست و عظمت و قداست خاصّی دارد.

تعیین ثواب برای هر کار، از یک سو نشان اهمیّتی است که شارع به آن عمل می‌دهد و از سو دیگر سو پاداش و اجری است که انسان به طور طبیعی انتظارش را دارد و نیز انگیزه‌ای برای انجام دادن اعمال شایسته و از جمله قرائت قرآن می‌شود.

در اخبار رسیده از رسول خدا صلّی اللّه علیه و اله و ائمه هدی علیه السّلام برای تلاوت کلام اللّه حسنه و بلکه حسناتی ذکر شده. این ثواب فراوان علوّ شأن قرآن و بزرگداشت آن را می‌رساند و نیکو مشوّقی است برای حفظ قرآن و قرائت هر روزه آن، که در ضمن وسیله تواتر و نقل پیاپی سخن خدا از زمان نزول آن شده است. قرآن پژوه بزرگ، عبد الرّحمان سیوطی در این باب می‌گوید:

«بدان که حفظ قرآن بر امّت مسلمان واجب کفایی است ... جوینی گفته: منظور آن است که عدد تواتر به هم نخورد و تغییر و تحریفی در آن واقع نشود، بنابراین اگر تا حدّ تواتر افرادی حافظ قرآن باشند از بقیه افراد ساقط است و اگر به این حدّ نباشد همگی گناه کرده‌اند.» «1»

مقصود این است که در آن زمان (سده دهم هجری) که صنعت چاپ نبود و تکثیر قرآن به سادگی انجام نمی‌گرفت، از بر کردن به جای نوشتن مورد استفاده قرار می‌گرفت و وسیله پاسداری و نگهداشت تواتر کلام اللّه بود و این سنّت همچنان در کشورهای اسلامی بر جا مانده است.

آداب قرائت قرآن‌

اشاره

آداب قرائت قرآن

اهمّیتی که قرائت کلام اللّه دارد ایجاب می‌کند با آداب «2» و ترتیبی خاص انجام گیرد، تا تأثیر معنوی و هدف تعلیمی آن بهتر حاصل شود. بدین جهت در متن قرآن کریم آیاتی مشاهده می‌شود که این آداب را آموزش می‌دهد. ما به ذکر آنچه در متن کتاب خدا آمده

__________________________________________________
(1) ترجمه الإتقان، 1/ 323.
(2) آداب: جمع ادب. به معنی: نگهداشت اندازه و حد هر چیز، روش پسندیده هر کار، که در بحث مذکور مراد همین معنی است.