آشنایی با علوم قرآنی صفحه 7

فصل 1 وحی، ارتباط با فراسوی جهان‌

پیامبر امّی‌

پیامبر امّی

می‌دانیم آورنده و عرضه کننده قرآن مجید پیامبر اسلام محمّد بن عبد اللّه صلّی اللّه علیه و آله بود. از ویژگیهای زندگی آن حضرت این است که سیره و تاریخ حیاتش روشن است. علاوه بر معروفیّت قبیله و اجدادش، حوادث زندگی آن زبده و برگزیده نیز از کودکی معلوم و نوشته شده است. موجبات و اسباب این روشنی نخست نزدیک بودن تاریخ حیات و بعثت آن حضرت به عصر ماست. دو دیگر رسمی که عربها در ثبت و ضبط شرح حال و نسب بزرگانشان داشتند، بویژه چهره‌های محبوب و با شخصیّتی چون محمّد امین صلّی اللّه علیه و اله. سه دیگر رواج تعلیم و کتابت، که در پی تعلیمات قرآنی معمول شده بود، و نوعی امتیاز و افتخار اجتماعی و مثوبت اخروی را در برداشت.

آنچه در تاریخ فرزند یتیم عبد اللّه قطعی و مسلّم بوده، این است که وی نزد هیچ معلّم و استادی نرفته و به مکتب و مدرسه‌ای پا ننهاده است. «1» نه تنها استاد معلّم که پدر و- جز اندکی- مادر را هم ندیده و تحت تأثیر هیچ تعلیم و تربیت بشری قرار نگرفته است.

آموزشگاه او صحرای حجاز و آموزگارش آفریدگار جهان و کتابش طبیعت روشن و آسمان صاف آن دیار بوده. صفحه دلش از هر نقشی پاک مانده، پذیرای یادگیری از عالم بالا بود.

قرآن از این خصوصیّت پیامبر اکرم، به «امّی» تعبیر کرده، یعنی کسی که دانش نیاموخته و نمی‌نویسد و نمی‌خواند: فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ ... «2» «پس به خدا و

__________________________________________________
(1) مطهّری، مرتضی «پیامبر امّی»، محمّد خاتم پیامبران، 2/ 594.
(2) اعراف/ 158. ترجمه تمام آیه که دعوت جهانی پیامبر اکرم را می‌رساند نقل می‌شود: «بگو ای مردم! من