برهان قاطع صفحه 27

مناظره با سلیمان مروزی (متکلم معروف خراسان)

مناظره با سلیمان مروزی (متکلم معروف خراسان)(1)

حسن بن محمد نوفلی چنین نقل می کند که: سلیمان مروزی متکلم خراسان بر مأمون وارد شد. مأمون به او احترام گذاشت و هدایایی به او داد و گفت: «علی بن موسی الرضا(علیه السلام) از حجاز نزد ما آمده است و علم کلام و متکلمان را دوست دارد. اگر مانعی ندارد روز ترویه (هشتم ذی الحجه) برای مناظره با او نزد ما بیا.» سلیمان گفت: «یا امیرالمؤمنین دوست ندارم در مجلس شما و در حضور بنی هاشم از کسی سوالاتی کنم چرا که در مقابل دیگران در بحث با من شکست می خورد.»(2)

مأمون هم که هدفش از ترتیب دادن چنین مجلسی، مغلوب شدن امام رضا در مناظره بود به سلیمان مروزی گفت: «من فقط به این دلیل که قدرت تو را در بحث و مناظره می دانستم به دنبالت فرستادم و تنها خواسته من این است که او را فقط در یک مورد مجاب کنی و ادله او را رد نمایی.»(3)

سلیمان گفت: «بسیار خوب من و او را با هم روبه رو و ما را به هم واگذارکن و خود شاهد باش» وقتی به حضرت پیشنهاد مناظره با سلیمان مروزی داده شد، حضرت قبول کردند، وضو گرفتند و برای مناظره آماده شدند.

اولین بحث مناظره درباره مسأله «بدا»(4) مطرح شد و حضرت

1- وی نماینده معتزله از میان گروه های کلامی بود  (نهضت کلامی در عصر امام رضا(علیه السلام)، ص71)
2- نهضت کلامی در عصر امام رضا(علیه السلام)، ص361.
3- شیخ صدوق، التوحید، ، ص422.
4- به معنی از عزم برگشتن و یا پشیمان شدن از کاری است که فردی قصد انجام آن را داشته است و نسبت دادن آن بر خداوند روا نیست. اما در مورد خداوند به این معنی است «و یمحوا الله ما یشاء و یثبت و عنده ام الکتاب» خداوند هر آنچه بخواهد محو می کند و هر چه بخواهد ثابت می نماید. رعد/ 39.