- مقدمه 1
- پیشگفتار 4
- مناظرات امام رضا (علیه السلام) 8
- اشاره 8
- مناظره با جاثلیق (بزرگ مسیحیان) 10
- مناظره با راس الجالوت (بزرگ یهودیان) 15
- مناظره با هربذ (بزرگ زرتشتیان) 19
- مناظره با عمران صابی 20
- مناظره با سلیمان مروزی (متکلم معروف خراسان) 27
- مناظره با علی بن محمد بن الجهم درباره عصمت انبیا 29
- مناظره با پیروان مکاتب مختلف در بصره 35
- اشاره 37
- الف) نهضت ترجمه 37
- تأملی در محتوای مناظرات 37
- ب) ورود مکاتب فکری 38
- ج) عدم توانایی پاسخگویی دانشمندان 39
- ب) خلقت عالم 41
- توحید 41
- اشاره 41
- الف) اثبات کائن اول 41
- ج) مسأله «بداء» 42
- الف) اثبات نبوت خاتم انبیاء 45
- نبوت 45
- ب) معرفی درست حضرت عیسی 46
- ج) اثبات تحریف انجیل 47
- د) اثبات سایر انبیاء 48
- و) عصمت انبیاء 49
- ه) محوریت اثبات نبوت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) 49
- امامت 51
- هدف مأمون از ترتیب دادن مناظرات 53
- 1 تخریب شخصیت علمی امام (پایین آوردن مقام علمی امام) 53
- اشاره 55
- 2 اهداف دیگر 55
- ب) سرگرم کردن مردم 56
- الف) انحصار مقام والای امام در بعد علمی 56
- ویژگی های مناظرات امام 56
- اشاره 56
- ج)معرفی شدن به عنوان زمامدار عالم 56
- 1.مناظره بر اساس مشترکات قابل قبول 57
- 2. احترام برای مناظره کنندگان 57
- 3 دعوت از مخالفان برای گفتگو 58
- 4 آشنایی کامل به علوم گوناگون 59
- اشاره 60
- برکات مناظرات امام 60
- 2 نشر علوم و معارف اهل بیت (علیهم السلام) 61
- 1 نشان دادن روح آزادمنشی اسلام 61
- 3 آشکار شدن مقام والای اهل بیت(علیهم السلام) 61
- درس هایی که از مناظرات امام باید گرفت 62
- 5 افشای خطوط انحرافی 62
- 4 هدایت منحرفان 62
نبوت
الف) اثبات نبوت خاتم انبیاء
ادیان مختلفی که در جامعه اسلامی مشغول تبلیغات ضد اسلامی بودند تلاش می کردند حقانیت نبوت پیامبر اسلام را زیر سؤال ببرند. عالم آل محمد برای این که جامعه اسلامی را از رسوخ این شبهه خطرناک بیمه کند در مناظره با ادیان بزرگ با استفاده از کتاب های مورد قبول خودشان به اثبات حقانیت نبوت خاتم پیامبران پرداخت به گونه ای که بزرگ ترین دانشمندان هر یک از ادیان مجبور به اعتراف به آن شدند. چنان که ذکر شد در مناظره ای که حضرت با جاثلیق (بزرگ مسیحیان) داشتند قرار بر این شد حضرت رضا (علیه السلام) فقط از تورات و انجیل برای وی دلیل بیاورند و حضرت نیز پذیرفتند.
جاثلیق که در فن مناظره قوی بود می خواست در اولین قدم کار را تمام کند و به اصطلاح امام را خلع سلاح کند. به امام (علیه السلام) چنین گفت: نظر شما درباره حضرت عیسی(علیه السلام) و کتابش چیست؟ او با طرح این سؤال می دانست امام رضا (علیه السلام)، حضرت عیسی و کتابش را قبول دارد او نیز بگوید اما من به پیامبر و کتاب شما اعتقاد ندارم و امام (علیه السلام) را در همین مرحله شکست دهد. اما حضرت که از نیرنگ او آگاه بودند فرمودند: «من به هر «عیسی»ی که به نبوت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و کتابش معتقد باشد ایمان دارم.»(1) با این عمل حضرت رضا (علیه السلام) موجب شد نقشه جاثلیق بهم بریزد و مجبور به ادامه مناظره شود و برای اثبات
1- شیخ صدوق، عیون، ج1، ص318