- مقدمه 1
- پیشگفتار 4
- مناظرات امام رضا (علیه السلام) 8
- اشاره 8
- مناظره با جاثلیق (بزرگ مسیحیان) 10
- مناظره با راس الجالوت (بزرگ یهودیان) 15
- مناظره با هربذ (بزرگ زرتشتیان) 19
- مناظره با عمران صابی 20
- مناظره با سلیمان مروزی (متکلم معروف خراسان) 27
- مناظره با علی بن محمد بن الجهم درباره عصمت انبیا 29
- مناظره با پیروان مکاتب مختلف در بصره 35
- اشاره 37
- الف) نهضت ترجمه 37
- تأملی در محتوای مناظرات 37
- ب) ورود مکاتب فکری 38
- ج) عدم توانایی پاسخگویی دانشمندان 39
- اشاره 41
- الف) اثبات کائن اول 41
- ب) خلقت عالم 41
- توحید 41
- ج) مسأله «بداء» 42
- الف) اثبات نبوت خاتم انبیاء 45
- نبوت 45
- ب) معرفی درست حضرت عیسی 46
- ج) اثبات تحریف انجیل 47
- د) اثبات سایر انبیاء 48
- ه) محوریت اثبات نبوت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) 49
- و) عصمت انبیاء 49
- امامت 51
- 1 تخریب شخصیت علمی امام (پایین آوردن مقام علمی امام) 53
- هدف مأمون از ترتیب دادن مناظرات 53
- اشاره 55
- 2 اهداف دیگر 55
- ب) سرگرم کردن مردم 56
- الف) انحصار مقام والای امام در بعد علمی 56
- اشاره 56
- ج)معرفی شدن به عنوان زمامدار عالم 56
- ویژگی های مناظرات امام 56
- 2. احترام برای مناظره کنندگان 57
- 1.مناظره بر اساس مشترکات قابل قبول 57
- 3 دعوت از مخالفان برای گفتگو 58
- 4 آشنایی کامل به علوم گوناگون 59
- اشاره 60
- برکات مناظرات امام 60
- 1 نشان دادن روح آزادمنشی اسلام 61
- 2 نشر علوم و معارف اهل بیت (علیهم السلام) 61
- 3 آشکار شدن مقام والای اهل بیت(علیهم السلام) 61
- 4 هدایت منحرفان 62
- درس هایی که از مناظرات امام باید گرفت 62
- 5 افشای خطوط انحرافی 62
ببرند، ولی امام (علیه السلام) دشمنان خود از یهودی، مسیحی، زردتشتی، برهمن، منکر خدا، همه را در بحث محکوم نمود…»(1)
جالب توجه آن که دربار مأمون پیوسته محل برگزاری اینگونه مباحثات بود ولی پس از شهادت امام (علیه السلام) دیگر اثری از آن مجالس علمی و بحث های کلامی دیده نشد و این مساله قابل دقت است.
خود امام (علیه السلام) هم که از قصد مأمون آگاهی داشت، می فرمود: «هنگامی که من با اهل تورات با توراتشان، با اهل انجیل به انجیلشان، با اهل زبور به زبورشان، با ستاره پرستان به شیوه عبرانیشان، با موبدان به شیوه پارسیشان، با رومیان به سبک خودشان، و با اهل بحث و گفتگو به زبان های خودشان استدلال کرده، همه را به تصدیق خود وادار کنم مأمون خود خواهد فهمید که راه خطا را برگزیده، و یقیناً پشیمان خواهد شد!…»(2)
2 اهداف دیگر
اشاره
1- عیون اخبار الرضا، ج2، ص239؛ مشیر الاحزان، ص263؛ بحارالانوار، ج49، ص290؛ مسند الامام الرضا، ج1، ص128.
2- عیون اخبار الرضا، ج2، ص156؛ مسند الامام الرضا، ج2، ص75؛ بحارالانوار، ج49، ص175