- مقدمه 1
- پیشگفتار 4
- مناظرات امام رضا (علیه السلام) 8
- اشاره 8
- مناظره با جاثلیق (بزرگ مسیحیان) 10
- مناظره با راس الجالوت (بزرگ یهودیان) 15
- مناظره با هربذ (بزرگ زرتشتیان) 19
- مناظره با عمران صابی 20
- مناظره با سلیمان مروزی (متکلم معروف خراسان) 27
- مناظره با علی بن محمد بن الجهم درباره عصمت انبیا 29
- مناظره با پیروان مکاتب مختلف در بصره 35
- اشاره 37
- الف) نهضت ترجمه 37
- تأملی در محتوای مناظرات 37
- ب) ورود مکاتب فکری 38
- ج) عدم توانایی پاسخگویی دانشمندان 39
- توحید 41
- ب) خلقت عالم 41
- اشاره 41
- الف) اثبات کائن اول 41
- ج) مسأله «بداء» 42
- الف) اثبات نبوت خاتم انبیاء 45
- نبوت 45
- ب) معرفی درست حضرت عیسی 46
- ج) اثبات تحریف انجیل 47
- د) اثبات سایر انبیاء 48
- ه) محوریت اثبات نبوت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) 49
- و) عصمت انبیاء 49
- امامت 51
- هدف مأمون از ترتیب دادن مناظرات 53
- 1 تخریب شخصیت علمی امام (پایین آوردن مقام علمی امام) 53
- اشاره 55
- 2 اهداف دیگر 55
- ب) سرگرم کردن مردم 56
- الف) انحصار مقام والای امام در بعد علمی 56
- اشاره 56
- ج)معرفی شدن به عنوان زمامدار عالم 56
- ویژگی های مناظرات امام 56
- 2. احترام برای مناظره کنندگان 57
- 1.مناظره بر اساس مشترکات قابل قبول 57
- 3 دعوت از مخالفان برای گفتگو 58
- 4 آشنایی کامل به علوم گوناگون 59
- اشاره 60
- برکات مناظرات امام 60
- 2 نشر علوم و معارف اهل بیت (علیهم السلام) 61
- 1 نشان دادن روح آزادمنشی اسلام 61
- 3 آشکار شدن مقام والای اهل بیت(علیهم السلام) 61
- 4 هدایت منحرفان 62
- درس هایی که از مناظرات امام باید گرفت 62
- 5 افشای خطوط انحرافی 62
مناظرات امام رضا (علیه السلام)
اشاره
از عالم آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) مناظرات فراوانی نقل شده است، دراین قسمت گزارشی از این مناظرات را تقدیم می کنیم.
از حسن بن محمد نوفلی هاشمی نقل شده است که می گوید: مأمون علمای ادیان و بزرگان دین و مذاهب مختلف را جمع کرد و پس از خوش آمدگویی به آنان چنین گفت: «شما را برای امر خیری فراخواندم مایلم با پسرعمویم که از مدینه به این جا آمده است، مناظره کنید. فردا اول وقت بیایید و کسی از این دستور سرپیچی نکند. آنان اطاعت کردند و گفتند: ان شاء الله اول وقت در این جا حاضر خواهیم شد.»(1)
فردا صبح مأمون، یاسر را به دنبال حضرت فرستاد. یاسر به امام گفت: «مأمون می گوید که می خواهم شما در این جلسه شرکت کنید.» حسن بن محمد نوفلی ظاهراً از این مسأله ترسی داشت. امام رضا (علیه السلام) به او رو کردند و فرمودند: «نوفلی! تو عراقی هستی و عراقی ها طبع ظریف و نکته سنجی دارند؛ نظرت درباره برگزاری این گردهمایی علمای ادیان و اهل شرک توسط مأمون چیست؟» نوفلی گفت: «می خواهد شما را بیازماید و کار نامطمئن و خطرناکی کرده است.» حضرت فرمودند: «چطور؟» گفت: «متکلمان و اهل بدعت مثل علما نیستند. چون عالم مطالب درست و صحیح را انکار نمی کند ولی آن ها همه اهل انکار و مغالطه اند. اگر با در نظر گرفتن وحدانیت خدا با آنان بحث کنید، خواهند گفت: وحدانیتش را ثابت کن و اگر بگویید محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)
1- شیخ صدوق، عیون، ج1، ، ص314.