قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 10

«...ولـي به آن‌چه دل‌هـايتان مرتكـب شـده مـؤاخـذه مي‌نمايد... .» (225 / بقره)

آيه مورد بحث از شواهدي است كه دلالت مي‌كند بر اين كه مراد به قلب، خود آدمي است، يعني خويشتن او و نفس و روح اوست، براي اين كه هرچند طبق اعتقاد بسياري از عوام ممكن است تعقل و تفكّر و حب و بغض و خوف و امثال اين‌ها را به قلب نسبت داد، به ايــن پنــدار كــه در خلقــت آدمــي اين عضــو است كه مسئول درك است. هم‌چنان

-17

كه طبق همين پندار، شنيدن را به گوش و ديدن را به چشــم و چشيــدن را بـه زبان نسبــت مي‌دهيــم، ولكــن مُــدرِك واقعــي خــود انســان است. (و اين اعضاء آلت و ابــزار دركنــد)، چــون درك خـود يكـي از مصـاديق كسـب و اكتسـاب اسـت كـه جـز بــه خــود انسـان نسبـت داده نمـي‌شــود .

نظير آيه مورد بحث در شهادت به اين حقيقت، آيه «...فَاِنَّهُ اثِـمٌ قَلْبُـهُ... ـ...براي اين‌كه دل او گنه‌كــار بود...،» (283 / بقره) و آيه «اِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْــبٍ سَليمٍ ـ در صـورتـي كه با دلي سالــم آيــد،» (84 / صافـات) مي‌باشد. (1)

1- الميــــــزان ج 4، ص 7 .

(18) قلب، عقل، علم و كلام

مفهـوم قلـب در پــزشكـي و در كــلام الهـي

«نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الاَْمينُ . عَلي قَلْبِكَ...،»

«و آن را روح امــانـت دار بـه قلـب تـو نازل كـرده... .» (193 و 194 / شعـراء)