قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 14

«ما كَــذَبَ الْفُــؤادُ ما رَاي،»

«فــــــؤاد در آن‌چـــــه ديــــــده بــــــود دروغ نگفـــــــت.» (11 / نجــــم)

رؤيـت فـوأد رسـول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله در آن‌چه ديده رؤيتي صادقانه بود. در جمله مورد بحـث از قلـب نفـي كـذب كــرده اسـت .

اين تازگي ندارد كه رؤيت را كه در اصل به معناي ديدن چشم است، به فوأد نسبت داده شود، چون براي انسان يك نوع ادراك شهودي است، كه وراي ادراك‌هايي است كه

-25

با يكي از حواس ظاهري و يا باطني خود دارد، ادراكي است كه نه چشم و گوش و ساير حواس ظاهري واسطه‌اند و نه تخيّل و فكر و ساير قواي باطني، مانند اين كه مشاهده مي‌كنيم كه ما موجودي هستيم كه مي‌بينيم، كه در اين درك عياني و شهودي، نه چشم ما واسطه است و نه فكر ما و هم‌چنين از خود مي‌بينيم، كه ما مي‌شنويم و مي‌بوئيم و مي‌چشيم و لمس مي‌كنيم و خيال مي‌كنيم و فكر مي‌كنيم، كه در هيچ يك از اين ادراك‌هاي شهودي ما با اين كه رؤيت و شهود است، اما نه چشمي در كار است و نه هيچ حواس ظاهري و باطني ديگر.

ما همان‌طور كه محسوسات يكي‌از اين حواس‌ظاهري و باطني‌را درك مي‌كنيم و اين را هم‌درك‌مي‌كنيم‌كه فلان محسوس‌را با فلان حس درك‌مي‌كنيم و اين درك ديگر ربطي

(26) قلب، عقل، علم و كلام

به‌آن حس ندارد، بلكه كارنفس است، كه قرآن كريم از آن تعبير به فوأد فرموده است. (1)

دريـافت حق از طريق قلب