قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 17

ترتيب رسوخ ايمان در قلب انسان (31)

وقتي ايمان به حدّ كاملش در دل مستقر گرديد قهرا انسان به سوي عبوديت معطوف گشته و پروردگار خود را به خلوص و خضوع عبادت مي‌كند و اين عبادت همان نماز است. علاوه به سوي مجتمع نيز معطوف گشته و حوائج مجتمع خود را برمي‌آورد و نواقص و كمبودها را جبران مي‌كند و از آن‌چه خدا ارزاني‌اش داشته و از مال و علم و غير آن انفاق مي‌نمايد و آيه «اَلَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلوةَ وَ مِمّا رَزَقْنهُمْ يُنْفِقُونَ،» (3 / انفال) همان معنا را مي‌رساند.

از آن‌چه گذشت روشن گرديد كه جمله «زادَتْهُمْ ايمنا،» اشاره است به زياد شدن ايمـــان از جهــت كيفيــت، يعنــي ايمــانشــان رو بـه شــدّت و كمـال مـي‌گــذارد. (1)

1- الميـــزان ج 17، ص 18 .

(32) قلب، عقل، علم و كلام

درجات ايمان و پذيرش آن در قلب

«قـالَتِ الاَْعرابُ امَنّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا اَسْلَمْنا...،»

«اعراب باديه‌نشين به تو گفتند ايمــان آورديــم، بگــو نه، هنوز ايمان نياورده‌ايد و بــايــد بگــوييــد اســلام آورديــم چــون هنــوز ايمــان كه كــار قلــب است در دل‌هاي شمــا داخـل نشـــده... .» (14 / حجرات)

اين جمله مي‌رساند كه با اين كه انتظار مي‌رفت ايمان داخل دل‌هاي آنان شده باشد، هنوز نشده است. منظور اين است كه ايمان كار دل است و دل‌هاي شما هنوز با ايمان نشده و در عين حال اسلام را براي آنان قائل مي‌شود، برمي‌آيد كه فرق بين اسلام و ايمــان چيست ؟

ايمان معنايي است قائم به دل و از قبيل اعتقاد است و اسلام معنايي است قائم به زبـان و اعضـاء.