قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 26

منظـور از اين بيـان، بـرگشـت بـه خـدا به وسيلـه ايمان و استقامت در آن و تمسّك بـه كتـاب و گفتـار پيـامبـر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله و سپس اخـلاص است. (1)

1- الميـــــــــــــزان ج 10، ص 266 .

(48) قلب، عقل، علم و كلام

مـرض قلب و عدم استقامت در عقل

«لِيَجْعَلَ ما يُلْقِي الشَّيْطانُ فِتْنَةً لِلَّذينَ في قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْقاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ،»

«تا آن‌چه را كه شيطان القاء مي‌كند مــايــه آزمــايش بيمــاردلان و سنگــدلان قراردهد... .» (53 / حج)

«مرض قلب» عبارت است از اين كه استقامت حالتش در تعقل از بين رفته باشد، به اين‌كه آن‌چه را بايد با آن معتقد شود نشود و در عقايد حقّه كه هيچ شكي در آن‌ها نيست شك كند و «قساوت قلب» به‌معناي صلابت و غلظت و خشونت آن است، كه از سنگ قاسي، يعني سنگ سخت گرفته شده است.

مرض قلب و عدم استقامت در عقل (49)

«صلابت قلب» عبارت از اين است كه عواطف رقيقه آن، كه قلب را در ادراك معاني حقّــه يـاري مي‌دهد، از قبيل خشوع، رحمت، تــواضــع و محبّــت در آن مــرده باشد.

پس قلب مريض آن قلبي است كه خيلي زود حق را تصوّر مي‌كند، ولي خيلي دير به آن معتقد مي‌شود. و قلب قسي و سخت آن قلبي است كه هم دير آن را تصور مي‌كند و هــم ديـر بـه آن معتقـد مي‌گـردد و بـه عكـس، قلـب مريض و قِسي وسواس‌هاي شيطــانـي را خيلــي زود مي‌پــذيــرد.