قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 32

عقل نظري كه موطن آن عمل در معاني حقيقي و غيراعتباري است، چه اين كه عمل عقل در آن‌ها تصور آن‌ها باشد و چه تصديق، چون اين‌گونه مدركات عقلي براي خود ثبوتي و تحققي مستقل از عقل دارند و ديگر براي عقل در هنگام ادراك آن‌ها عملي بــاقـي‌نمـي‌مـانـد، جز اخـذ و حكايت و اين‌همان ادراك است و بس، نه حكم و قضا. (1)

مفهــوم «البـــاب» در قــرآن

«...وَ مـــــا يَــــذَّكَّــــرُ اِلاّ اوُلُــــوا الاَْلْبــــــابِ،»

«...جز صاحبان خرد اندرز نمي‌گيرند.» (269 / بقره)

كلمه «اَلْباب» جمع «لُبّ» است و «لُبّ» در انسان‌ها به معناي عقل است. چون عقل در آدمي مانند مغز گردوست نسبت به پوست آن و لذا در قرآن «لُبّ» به همين معنا استفـــاده شـــده است.

1- الميزان ج 27، ص 149 و ج 2 ص 364 .

مفهوم «الباب» در قرآن (59)

گويا كلمه «عقل» به آن معنايي كه امروز معروف شده، يكي از اسماء مستحدثه(1) اســت، كـــه از راه غلبــــه استعمــــال ايــن معنــــا را بــه خـــود گـرفتــه اســـت.

به همين جهت كلمه «عَقْل» هيچ در قرآن نيــامــده و تنها افعال مشتق شده از آن در قرآن استعمال شده اسـت، مـانند «يَعْقِلون» .(2)

تأييد عقل به وسيله نبوت