قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 42

«...وَ مَـنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ اوُتِـيَ خَيْـرا كَثيـرا وَ ما يَذَّكَّرُ اِلاّ اوُلُوا الاَْلْبابِ...،»

«... به هــر كس كـه حكمـت دهـد، خيـر بسيار كثير مي‌بخشد... .» (269 / بقره)

از رسول خـدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله روايت شده كه:

خــداي تعـالي هيچ نعمتي را در بندگانش تقسيم نكرده، كه گرانمايه‌تر از عقل باشد. به همين جهــت خواب عاقل از شــب زنــده‌داري بي‌عقــل بهتر و خانه نشستن عاقل از به جنــگ رفتـن جـاهــل بهتــر اســت.

خداي تعالي هيچ رسولي و پيامبري را مبعوث نفرمود، مگر بعد از آن كه عقل او را به كمال رسانيد. عقل هر پيامبر بيشتر از عقل‌هاي همه امّت اوست. و آن‌چه يك پيامبر از كمالات معنوي در ضمير خود دارد، گرانقدرتر از مجاهدت‌هاي همه مجاهدين است. هيچ بنده‌اي واجبات خدا را آن‌طور كه بايد به‌جا نمي‌آورد مگر وقتي كه بنا بگذارد بدون تعقل آن را انجام ندهد. اگر ثواب و فضيلت و ارزش عبادت همه عابدان را يك‌جا حساب

(78) قلب، عقل، علم و كلام

كنيــم، بــه ارزش عبــادت عــاقل نمي‌رسد و عقلا همان صاحبان البابند كه خداي‌تعالي دربــاره آن‌ها فرموده:

«...وَ ما يَذَّكَــرُ اِلاّ اُولُـواالاَْلْبــاب ـ...و متـذكـر نمـي‌شـونـد مگـر صـاحبـان عقل!»(1)

حق‌اليقين و واهمه و مشاهده و عقل

«وَ اِذْ قـالَ اِبْـراهيـمُ رَبِّ اَرِنـي كَيْـفَ تُحْيِي الْمَوْتي قالَ اَوَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلي وَلكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبـي...،»