قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 51

ميــان او و اجــزاء جهــان است، بــه طــرف دانش‌ها سوق داده كــاملش مي‌كنــد و بشـــر چيــزهــايي را بـــراي رسيـــدن بــه اغــراض و مقــاصــد حيــاتــي‌اش لازم اســت، از آن نظــم صحيـــح كســـب مـي‌كنــــد.

اين‌ها همه مربوط به علوم نظري بود، كه كمال فكر و روح بشر است و اما علوم عملي بـه الهـام الهـي و بـدون وسـاطت حواس و يا عقل نظري به دست مي‌آيـد «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوّيها. فَاَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْويها.» (7 و 8 / شمس)

علم به چيزهايي كه انجامش شايسته است و چيزهايي كه انجامش شايسته نيست بـه طـور الهـام كه همان انداختن در دل است، مي‌باشد .

بنابراين، تمام علومي‌كه براي بشر به‌دست مي‌آيد، هدايت‌الهي و باهدايت‌الهي‌است. (1)

1- الميــــــــزان ج 10، ص 161 .

رابطـه علـم و هـدايـت و تعليـم الهي (95)

درك واقعيت از طريق علـم

«وَ ما لَهُمْ بِه مِنْ عِلْمٍ اِنْ يَتَّبِعُونَ اِلاَّ الظَّنَّ وَ اِنَّ الظَّنَّ لا يُغْني مِنَ الْحَقِّ شَيْئا،»

«با اين كه هيچ دليل علمي بر گفته خود ندارند و جز خيال و گمان را دنبال نمي‌كنند، در حالي‌كه خيال و گمان هم هيچ دردي را دوا نمي‌كند و در تشخيص حــق جــاي علــم را نمي‌گيرد.» (28 / نجم)

كلمه «علم» به معناي تصديقي است، صددرصد كه مانع از تصديق به ضدش باشد.