قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 55

(100) قلب، عقل، علم و كلام

كســي را از آن علـم و اطـــلاعـي نيســـت «خـــدا مـي‌دانـــد و شمـــا نمي‌دانيـــد!» (1)

چگـونگـي علم انسان به خـدا

«...قالَ لَنْ تَراني...!»

«...گفــــت هــــرگــــز مــــرا نخـــواهــــي ديــــد...!» (143 / اعــــــراف)

هيــچ مـوجـودي از موجودات و مخلوقات به ذات خود مستقل از خداي تعالي نيست، نه درخارج و نه در ذهن.

هر موجودي كه ما تصوّر و فرض كنيم وجودش نظير وجود رابطه‌اي است كه در جمله «عدد چهار جفت است» ميان عدد چهار و جفت برقرار است. هم‌چنان كه رابطه

1- الميـــــــــــــــزان ج 12، ص 18 .

چگونگي علم انسان به خدا (101)

ميان آن دو به هيچ وجهي از وجوه مستقل از آن دو طرف نيست، همين‌طور هيچ موجودي مستقل از آفريدگار خود نخواهد بود، بنابراين اگر علم ما و يا علم مخلوق ديگري به چيزي تعلق بگيرد، در همان حال به آفريدگار آن چيز تعلق گرفته است. چون آن چيز هم در خارج و هم در ذهن ما همراه با آفريدگارش است، چه اگر وجودش متكّي به وجود آفريدگارش نباشد خواه و نــاخــواه بــايــد مستقــل از او باشد. پس هيچ عــالمــي پــي به معلــومي نمي‌بــرد، مگــر اين كه قبــل از پي بردن به آن معلوم به وجــود آفــريـدگار آن معلوم پـي بـــرده است.