قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 78

و نيز آيه‌اي است كه حكايت از قول يوسف مي‌فرمايد:

«اگــر نيــرنگشــان را از مــن دور نكنــي، مــايــل ايشــان مي‌شوم و از جهالت‌پيشگان مي‌گــــردم.» (33 / يوسف)

علم مخصوص يا اسم اعظم ؟

سليمان گفت: اي بزرگان كدامتان پيش از آن كه ملكه سبا نزد من آيد تخت وي را برايم مي‌آورد. عفريتي از جن گفت: از آن پيش كه از مجلس خود برخيزي تخت را نزدت مي‌آورم، كه بر اين كار توانا و امينم و آن كسي كه علمي از كتاب داشت گفت: من آن را قبــل از آن كه نگــاهت به تــو برگــردد نــزدت مي‌آورم.

(142) قلب، عقل، علم و كلام

فـرمـود: «علمي از كتـاب» يعني علمــي كه با الفــاظ نمي‌تــوان معـرفـي‌اش كــرد.

مراد به كتابي كه اين قدرت خارق‌العاده پاره‌اي از آن بود، يا جنس كتاب‌هاي آسمــانــي است و يا لــوح محفــوظ و علمي كه اين عالم از آن كتاب گرفته علمي بوده كه راه رسيـدن او را به اين هــدف آســان مي‌ســاختــه است.

مفسرين در اين كه اين علم چه بوده، اختلاف كرده‌اند. يكي گفته: اسم اعظم بوده، (همان اسمي كه هر كس خداي را با آن اسم بخواند اجابت مي‌كند.) يكي ديگر گفته و آن اسم اعظم عبارت است، از حيّ و قيوم، يكي آن را ذوالجلال و الاكرام، يكي ديگر اللّه الرحمان، يكي آن را به زبان عبراني، آهيا شراهيا دانسته است.

ما در بحث اسماءح سني گفتيم‌كه، محال‌است اسم‌اعظمي‌كه در هرچيز تصرف دارد، ازقبيل الفاظ و يامفاهيمي‌باشد كه‌الفاظ برآن‌ها دلالت مي‌كند، بلكه‌اگر واقعا چنين اسمي باشد و چنين آثاري در آن باشد، لابد حقيقت اسم خارجي است كه، مفهوم لفظ به نوعي

علم مخصوص يا اسم اعظم ؟ (143)