قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 84

وجه منافات نداشتن اين است، كه آياتي كه علم به غيب را از آن جناب و از ساير انبيــاء نفــي مي‌كنــد، تنهــا در اين مقــام است كــه اين حضــرات از آن جهت كه بشري هستند و طبيعت بشــري دارند علــم غيــب ندارند و خــلاصــه طبيعــت بشــري و يا طبيعتي كه اعلاء مرتبه طبيعت بشر را دارد، چنين نيست كه علم به غيب از خواص آن بـاشـد، به طـوري كـه بتـوانـد اين خاصه و اثر را در جلب هر منفعت و دفع هر ضرر استعمال كند، همان‌طور كه ما به‌وسيله اسباب ظاهر جلب نفع و دفع ضرر مي‌كنيم و ايــن منــافــات نــدارد با تعليــم الهــي از طريق وحي، حقايقي از غيب برايشان منكشف گردد. (1)

1- الميـــزان ج 35، ص 312 .

نفي علم غيب انبياء (153)

-154

فصل دهم:علم در ساير موجودات

وجـود علم و درك در تمـامي موجـودات

از كلام خداي‌تعالي فهميده مي‌شود، كه مسئله علم در تمامي موجودات هست. هرجا كه خلقت راه يافته علم نيز رخنه كرده است.

هر يك از موجودات به مقدار حظّي كه از وجود دارند، بهره‌اي از علم دارند. البته لازمه اين حرف اين نيست كه بگوييم تمامي موجودات از نظر علم با هم برابرند و يا بگــوئيــم علــم در همــه يــك نــوع است و يــا همــه آن‌چه را كه انسان مي‌فهمد مي‌فهمنـد و بايد آدمي به علم آن‌ها پي ببرد و اگر نبرد معلوم مي‌شــود علــم نـدارنـد.

-155

البته اين نيست، ولي اگر اين نيست دليل نمي‌شود بر اين كه هيچ بهره‌اي از علم نـدارنــد. از آيــات زير برمي‌آيد كه مـوجـودات همه عـالم‌انـد و بهـره‌اي از علم دارند: