قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 85

«...قالُوا اَنْطَقَنَا اللّهُ‌الَّذي اَنْطَقَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ... ـ...از علم، اعضاي انسان گفتند، همان خدايي كه هر موجودي را به زبان درآورده، ما را به زبان درآورد...،» (21 / فصّلت)

«...فَقالَ لَها وَ لِلاَْرْضِ ائْتِيا طَوْعا اَوْ كَرْها قالَتا اَتَيْنا طائِعينَ ـ...به آسمان و زمين گفت، بــه طـوع يا به كـره بيـاييـد، گفتنـد: به طوع مي‌آييم.» (11 / فصّلت)

آياتي كه اين معنـا را افـاده كنــــد بسيـــار اســــت.

چــون چنيــن است كه هيــچ مــوجــودي فــاقــد علــم نيست، لاجــرم خيلي آســان است كه بگوييم هيچ موجودي نيست، مگر آن كه وجود خود را درك مي‌كنــد (البتــه مـرحلـه‌اي از درك) و مي‌خــواهــد با وجــود خــود احتياج و نقص وجودي خــود را كــه سراپــايش را احـاطه كرده اظهار نمــايــد.

(156) قلب، عقل، علم و كلام

تسبيح تمامي موجودات تسبيح حقيقي و قالي است، چيزي كه هست قالي بودن لازم نيسـت حتما با الفاظ شنيدني و قراردادي بوده باشد. (1)

مفهوم علم و بيان در موجودات

«...قـالُـوا اَنْطَقَنَا اللّهُ‌الَّذي اَنْطَقَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ...،»

«...مــي‌گــــوينــد: خــــدايــي كــه هــر چيــــز را بــه زبــان مـــي‌آورد، مــا را بـــــه‌زبـــــــان آورد... .» (21 / فصّلــت)

از كلام خداي‌تعالي چنين ظاهرمي‌شود،كه تمامي موجودات داراي علم هستند، از آن جمله در تفسير آيه «...وَ اِنْ‌مِنْ شَيْ‌ءٍ اِلاّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِه وَلكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ... ـ...هيچ چيزي نيست، مگر او را به‌حمدش تسبيح‌مي‌كند ولكن شما تسبيح آن‌ها را نمي‌فهميد...،» (44/اسراء)