قلب، عقل، علم و کلام از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 98

(182) قلب، عقل، علم و كلام

«محدث» است، مانند شنيدن صوت مادي، افراد عادي در آن شــركتــي ندارند و لذا يــك امــر قلبــي است. (1)

خلـق كـلام و تكلم خدا

«تِلْــكَ الـرُّسُــلُ فَضَّلْنــا بَعْضَهُـمْ عَلـي بَعْــضٍ مِنْهُــمْ مَـنْ كَلَّــمَ اللّــهُ...،»

«اين پيامبران، پاره‌اي از ايشان را بر پاره‌اي برتري داديم، بعضي از آنان كسي بــوده كه خــدا با وي سخن گفت... .» (253 / بقره)

از آيه فوق برمي‌آيد، كه اجمالاً عمل سخن گفتن از خداي‌تعالي سرزده و به‌طور حقيقــت هــم ســرزده، نــه اين كه جملــه نام‌بــرده مجــازگــويي كــرده باشد. خـداي سبحان هـم اين عمل را در كتاب خود كلام ناميده است.

1- الميــــــزان ج 6، ص 53 .

خلق كلام و تكلم خدا (183)

كتاب خداي عزّوجلّ دلالت دارد، بر اين كه آن‌چه از خصائص كه خداي تعالي به انبياءش داده و ساير مردم از دركش عاجزند از قبيل وحي و تكلّم و نزول روح و ملائكه و ديدن آيات كبراي الهي و نيز آن‌چه كه خبرش را به ايشان داده از قبيل فرشته و شيطان و لوح و قلم و ساير اموري كه از درك و حواس انسان مخفي است همه اموري است، حقيقي و واقعيتي است خـارجي .

آيات قرآني و هم‌چنين آن‌چه از بيانات انبياء عليهم‌السلام كه براي ما نقل شده همه ظهور در ايــن دارد كه آن حضــرات در مقــام مجــازگــويي نبوده و نخواسته‌اند حالات دروني خــود را بـا مثــل بيــان كننــد.