- درآمد 1
- اشاره 3
- فصل اول: شناسنامه امام رضا علیه السلام 3
- تبار امام رضا(ع) 4
- مادر امام رضا(ع) 5
- همسر امام رضا(ع) 5
- فرزندان امام رضا(ع) 6
- اشاره 7
- کنیه و القاب امام رضا(ع) 7
- چگونه امام، لقب رضا گرفت؟ 8
- بررسی 9
- ولادت امام رضا(ع) 10
- مناجات کردن، هنگام تولد 11
- معجزه دوران بارداری 11
- مژده رسول خدا صلی الله علیه و آله 11
- واژه امام در کلام اهل سنت 12
- امامت امام رضا(ع) در منابع اهل سنت 12
- اشاره 14
- فصل دوم: شخصیت علمی امام رضا علیه السلام 14
- جایگاه علمی امام از دیدگاه اهل سنت 16
- اشاره 21
- فصل سوم: پیشگویی ها و کرامات امام رضا علیه السلام 21
- اشاره 22
- الف) پیشگویی ها 22
- در راه بودن دو فرزند 23
- کشته شدن امین به دست مأمون 23
- فرماندار شدن جعفر علوی 23
- جانشین امام(ع) 24
- سقوط برمکیان 25
- آگاهی از خواسته های درونی 25
- آرامگاه امام و هارون 26
- ناپایداری ولایت عهدی 26
- آخرین پیشگویی 27
- سفر بی باز گشت 27
- ب) کرامات 28
- اشاره 28
- سخن گفتن امام به زبان زاید سِندی 28
- امام و درخواست باران 29
- زنده شدن شیرها 32
- اشاره 35
- فصل چهارم: جلسات مناظره امام با سران دیگر ادیان 35
- هدف مأمون از مناظره ها 37
- فراخوان برای مناظره با امام 38
- نتیجه این محافل علمی 40
- فصل پنجم: امام رضا علیه السلام در آینه اندیشه ها 42
- مناظره ساختگی 42
- فصل ششم: حاکمان دوران امامت 50
- اشاره 50
- اختلاف امین و مأمون 52
- سر نوشت امین 52
- شخصیت مأمون در مدارک اهل سنت 53
- جایگاه اجتماعی مأمون 56
- اوضاع سیاسی و اجتماعی زمان مأمون 56
- مذهب اعتزال مأمون 58
- خَلق قرآن 59
- تشیع مأمون 60
- نقد و بررسی 62
- اشاره 64
- فصل هفتم: ولایت عهدی امام رضا علیه السلام 64
- اهداف مأمون 67
- آیا مأمون در پیشنهاد خود صادق بوده است؟ 70
- مراسم ولایت عهدی 74
- سخنان امام در مراسم ولایت عهدی 75
- دلایل ناخشنودی امام از ولایت عهدی 76
- به سان پیامبر در نماز عید 78
- مخالفان ولایت عهدی 78
- اشاره 81
- فصل هشتم: اخلاق امام رضا علیه السلام 81
- اخلاق امام از دیدگاه بزرگان اهل سنت 83
- اخلاق امام رضا(ع) در شعر شاعران 88
- فصل نهم: حدیثی با سند زرین 94
- اشاره 94
- نویسندگان حدیث سلسله الذهب 95
- نخستین گزارشگر حدیث سلسله الذهب 96
- امام رضا(ع) در نیشابور 96
- اشاره 96
- آیا از این روایت چیزی حذف کرده اند؟ 98
- شفابخش بودن حدیث سلسله الذهب 100
- فصل دهم: عروج ملکوتی 104
- اشاره 104
- مکان شهادت امام(ع) 106
- عمر امام در هنگام شهادت 106
- اشاره 107
- چگونگی شهادت امام رضا(ع) 107
- نقد این نظریه 108
- واژه شهادت 111
- فصل یازدهم: آرامگاه امام رضا علیه السلام در بیان اهل سنت 112
- فصل دوازدهم: فضیلت زیارت امام رضا علیه السلام در برخی روایات اهل سنت 118
- اشاره 118
- بزرگان اهل سنت که امام رضا(ع) را زیارت کرده اند 123
- کتاب نامه 128
- خاستگاه امام از دوستانش 128
در مورد القاب امام نیز مطالب فراوانی را یاد کرده اند که گویای وجود القاب بی شمار برای این بزرگوار است. خواند امیرشافعی در این باره چنین می نویسد: «آن حضرت (امام رضا(ع)) القاب بسیاری دارد».(1)
درباره القاب حضرت، تاریخ نگاران و محدثان موارد ذیل را یادآور شده اند که عبارتند از: «رضا،(2) هاشمی، علوی، حسینی، قَرَشی، مدنی،(3) ولی،(4) حفی، صابر، زاکی، زکی(5) و قائم»(6) که مشهورترین آنها «رضا» است.(7)
چگونه امام، لقب رضا گرفت؟
چگونه امام، لقب رضا گرفت؟
به طور کلی نام ها و القابی که برای برخی از افراد انتخاب می شود، هر یک پیام خاصی دارد که القاب امام رضا(ع) نیز این گونه است. برخی از تاریخ نگاران اهل سنت، لقب «رضا» را انتخاب مأمون برای امام می دانند و بر این باورند که در پی پذیرش ولایت عهدی امام، مأمون وی را به این لقب خواند. نخستین کسی که این موضوع را مطرح کرده، محمد بن جریر طبری
1- حبیب السیر فی أخبار أفراد بشر، ج2، ص82.
2- الانساب، ج3، ص74؛ اللباب فی تهذیب الأنساب، ج2، ص30؛ المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ج10، ص92؛ فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج4، ص337؛ مزی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج13، ص408؛ ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ج2، ص45؛ البدایه و النهایه، ج10، ص250؛ سیر الأعلام النبلاء، ج9، ص387.
3- تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج13، ص408؛ سیر أعلام النبلاء، ج9، ص387؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج1، ص266؛ البدایه و النهایه، ج10، ص261؛ بَردی، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره، ج2، ص117.
4- الفصول المهمه، ص375.
5- تذکره الخواص، ص315؛ ابن صباغ، الفصول المهمه، ص375؛ سویدی، سبائک الذهب فی معرفه قبائل العرب، ص334؛ شبلنجی، نور الأبصار فی مناقب آل بیت، النبی المختار، ص309؛ احسن القصص، ج4، ص289.
6- خُنجی، وسیله الخادم الی المخدوم، ص238.
7- الفصول المهمه، ص375؛ نورالأبصار، ص309؛ احسن القصص، ج4، ص289. در مصادر شیعه القاب دیگری برای آن حضرت بیان شده است که عبارتند از: «سِراجُ الله، نورُ الهُدی، قُرّه عین المؤمنین، مَکیده الملحدین، کافی الخَلق، الرضی، الرّضا، رَبُّ السَّریر، ربُّ التدبیر، الفاضل، الصابر، الوفی، الصدیق»؛ طبری، دلائل الامامه، ص209؛ مناقب آل ابی طالب، ج4، ص367.