(گفتمان‌های آموزشی قرآن کریم ( تفسیر موضوعی المیزان صفحه 168

هرج و مرج مي‌دهد و پروردگارشان از ايشان اعراض نموده رحمتش شامل حالشان نمي‌شود و ديگر به اصلاح وضعشان عنايتي نمي‌كند.

پس اين آيه به منزله تفصيل همان اجمالي است كه ذوالقرنين در كلام خود اشاره كرده و گفته بود: «فَاِذا جاءَ وَعْدُ رَبّي جَعَلَهُ دَكّاءَ!» و نظير تفصيلي است كه در جاي ديگر آمده كه: «حَتّي اِذا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَ مَأْجُوجُ وَ هُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ. وَاقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَاِذا هِيَ شاخِصَةٌ اَبْصارُ الَّذينَ كَفَرُوا يا وَيْلَنا قَدْ كُنّا في غَفْلَةٍ مِنْ هذا بَلْ كُنّا ظالِمينَ ـ تا وقتي كه راه يأجوج و مأجوج گشوده شود و آن‌ها از هر بلندي بتازند. و آن وعده راستين (قيامت) نزديك مي‌شود و به ناگاه چشمان كساني كه كافر شدند خيره مي‌شود و مي‌گويند: اي واي بر ما كه از اين روز غافل بوديم! بلكه ما ستمگر بوده‌ايم.» (96 و 97 / انبياء) و به هر تقدير اين جمله از ملاحم يعني پيشگويي‌هاي قرآن است.

(404) گفتمان‌هاي آموزشي قرآن

اين آيه از كلام خداي عز و جل است، نه تتمه كلام ذوالقرنين. مقصود از «وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ!» نفخه دومي قبل از قيامت است كه با آن همه مردگان زنده مي‌شوند. «و آن روز جهنم را چنان كه بايد بر كافران عرضه مي‌كنيم!»

«اَلَّذينَ كانَتْ اَعْيُنُهُمْ في غِطاءٍ عَنْ ذِكْري وَ كانُوا لا يَسْتَطيعُونَ سَمْعا!» (101/كهف) اين آيه تفسير كافرين است و آنان همان‌هايي هستند كه خداوند ميان آنان و ذكرش سدي قرار داده و پرده‌اي كشيده ـ و به همين مناسبت بعد از ذكر سد متعرض حال آنان شده ـ ديدگان ايشان را در پرده‌اي از ياد خدا كرده و استطاعت شنيدن را از گوششان گرفته در نتيجه راهي كه ميان آنان و حق فاصله بود آن راه كه همان ياد خدا است، بريده شده است! (1)

1- الميزان، ج: 13، ص: 503.

گفتمان‌ها در ساخت سد مانع حمله يأجوج و مأجوج (405)

(406) گفتمان‌هاي آموزشي قرآن

فصل نهم :تفسير و تحليل گفتمان لقمان حكيم و پسرش

لقمان حكيم و نقل گفتمان‌هاي او در قرآن