- پیش گفتار 1
- اشاره 1
- مزیت ها و ویژگی های کتاب حاضر 3
- اشاره 5
- بخش اول: تولد و زندگی امام قبل از امامت 5
- «نجمه» مادر امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 6
- بانوی عابد و پرهیزکار 7
- مادر حضرت رضا علیه السلام و دوران بارداری 8
- هنگام ولادت آن حضرت 10
- شناسنامه امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 11
- امام هشتم علیه السلام الگوی به زیستی 12
- سیمای امام رضا علیه السلام 12
- همسر امام هشتم علیه السلام 14
- چگونگی تولد فرزند امام هشتم علیه السلام 15
- دوران های مختلف زندگی حضرت رضا علیه السلام 17
- الف) دوره قبل از امامت و در زمان حیات پدر 17
- اشاره 17
- ب) دوران امامت 18
- ج) دوران ولایتعهدی 18
- بخش دوم: امامت هشتمین خورشید آسمان ولایت (دوران امامت امام رضا علیه السلام) 20
- اشاره 20
- دلیل اوّل 22
- تصریح و نصّ امام کاظم علیه السلام درباره امامت و وصایت فرزندشان حضرت رضا علیه السلام (دلالت بر امامت امام رضا علیه السلام) 22
- دلیل دوّم 23
- دلیل سوّم 23
- دلیل چهارم 24
- دلیل پنجم 25
- مناظره امام رضا علیه السلام درباره انتخاب جانشین امام علیه السلام 26
- اشاره 26
- دوران امامت آن حضرت به سه دوره تقسیم می شود 28
- پیدایش واقفیه 29
- انگیزه های پنهان 30
- امامت پیشوای هشتم در عصر هارون 32
- امین و مأمون 36
- شکست امین 37
- آزادی نسبی امام در زمان امین 38
- امام رضا علیه السلام در روزگار خلافت مأمون 38
- اشاره 38
- الف) امام علیه السلام مأمون و ولایتعهدی 39
- 2. کشتن امین و شکست آرزو 40
- 1. موضع اعراب در برابر مأمون و سیستم حکومتش 40
- 3. شورش های علویان 40
- اشاره 40
- ب) انگیزه مأمون در پیشنهاد خلافت به امام رضا علیه السلام 40
- ج) راه حل چند بُعدی 42
- د) نقد و بررسی 43
- خودداری امام از پذیرش ولایتعهدی مأمون 45
- الف) مأموریت به مدینه 47
- سفر تاریخی امام رضا علیه السلام از مدینه به مرو 47
- ب) وداع با رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 48
- پ) تعیین جانشین و پیشوای شیعیان 49
- ت) وداع با اهل بیت علیهم السلام 49
- ث) خط سیر هجرت امام 50
- ج) ورود امام به بصره 51
- چ) ورود امام به قُم 53
- ح) ورود امام به نیشابور 54
- خ) عزیمت امام از نیشابور 54
- د) حدیث سلسلهًْ الذهب 55
- اشاره 56
- ذ) چهار روایت مختلف از حدیث سلسلهًْ الذهب 56
- حدیث اول 57
- حدیث سوم 58
- حدیث دوم 58
- حدیث چهارم 59
- ر) ادامه سفر امام به سوی مرو 60
- شرط امام 60
- دلائل امام رضا علیه السلام برای پذیرفتن ولایتعهد 62
- مجلس پذیرایی و گرامیداشت 63
- برخی رخدادهای مجلس پذیرایی و گرامیداشت 66
- حوادث دوران ولایتعهدی امام رضا علیه السلام 67
- مرو- قصر خلافت عباسی 67
- جریان ازدواج امام رضا علیه السلام با ام حبیب دختر مأمون 68
- امام رضا علیه السلام و شاعر دلسوخته 69
- عهدنامه ولایتعهدی 72
- نوشته منسوب به امام 77
- تحلیلی بر عهدنامه ولایتعهدی 80
- حاشیه نویسی امام بر عهدنامه 83
- نقش امام علیه السلام در برکناری فضل بن سهل 86
- نفوذ فضل در دستگاه حکومت 86
- چاره سازی امام رضا علیه السلام 87
- مأمون و ایفای نقش ستاره شناس 89
- کشته شدن فضل 90
- خودداری امام علیه السلام از ورود به حمام و هشدار او 90
- کشته شدن فضل توسط نزدیکان مأمون 91
- علت دخالت امام در کار فضل 91
- نماز عید 94
- الف) چگونگی شهادت امام رضا علیه السلام 97
- شهادت امام رضا علیه السلام 97
- اشاره 97
- ب) مأمون، عاملِ اصلی 100
- ج) شهادت امام رضا از دیدگاه روایات 102
- د) خلاصه قول های علمای سنت در شهادت امام رضا علیه السلام 104
- وفات یا شهادت؟ 105
- بالاخره مرگ مأمون هم فرا رسید 108
- بخش سوم: سیره امام رضا علیه السلام (بررسی اجمالی شخصیت امام هشتم علیه السلام) 111
- اشاره 111
- معنای سیره 112
- سیره عبادی امام رضا علیه السلام 113
- ب) امام رضا علیه السلام و نماز 113
- الف) راز و نیاز 113
- ج) سجده های طولانی 114
- د) اهتمام به دعا و صلوات 115
- سیره اخلاقی امام رضا علیه السلام 116
- اشاره 116
- اشاره 117
- الف) ادب همنشینی با دیگران 117
- 2. سخن پر معنا 117
- 1. مراعات نمودن آداب سخن گفتن 117
- 3. پاسخ به پرسش ها 118
- 6. رعایت آداب معاشرت 118
- 4. ارزش و بها دادن به دیگران 118
- 5. رعایت آداب همنشینی 118
- 2. بی توجهی به تجملات دنیا 119
- 1. توجه به نعمت های دنیا در حدّ نیاز 119
- ب) ساده زیستی و زهد 119
- 2. عدم تحقیر و توهین دیگران 120
- 1. در رفتار امام تغییری حاصل نشد 120
- پ) تواضع و فروتنی 120
- 4. تواضع و فروتنی در حمّام عمومی 121
- 3. میزان تواضع و فروتنی امام در برابر خدمتکاران و اهل خانه 121
- 1. امام رضا علیه السلام و مردی در سفر مانده 122
- ت) سخاوت امام رضا علیه السلام 122
- 2. بخشیدن تمامی ثروت 123
- ج) عفو و گذشت 124
- 1. عدالت در برخورد با نزدیکان 125
- د) عدالت 125
- 1. میهمان را به کار نمی گیریم 128
- 2. برخورد امام رضا علیه السلام با عمویش 128
- و) پذیرایی از میهمان 128
- 2. احترام، تکریم و پاسخ به سؤالات میهمان 129
- 1. اشخاص بی تقوا 130
- اشاره 130
- ی) ارزش دادن به اهل تقوی 130
- 2. مشایعت از تابوت شخص متقی 131
- سیره اجتماعی امام رضا علیه السلام 132
- الف) بی اعتنایی به حکومت مأمون 132
- اشاره 132
- ب) سخن ابراهیم بن عباس درباره رفتار اجتماعی حضرت رضا علیه السلام 133
- ت) نظافت و بهداشت 134
- پ) لباس 134
- ج) آراستگی و زیبایی 135
- و) عطر، بوی خوش 135
- ه) تذکر برای دور شدن از اسراف و تبذیر 135
- ی) اول قرارداد، سپس کار 136
- سیره علمی امام رضا علیه السلام 137
- الف) کاش او را درک می کردم 137
- ب) حرکت علمی امام رضا علیه السلام شبیه حرکت و جهاد عملی امام حسین علیه السلام 138
- تشکیل مدرسه علمی در مدینه 139
- 1. مدرسه علمی امام رضا علیه السلام در مدینه 139
- اشاره 139
- الف) تربیت شاگردان 139
- ب) مبارزه با غُلات 140
- ج) مبارزه با انحرافات فکری 140
- د) نشر افکار صحیح اعتقادی 140
- ج) صحیفهًْ الرضا 141
- 2. تألیف کتاب های اعتقادی و فقهی 141
- اشاره 141
- الف) کتاب«فقه الرضا علیه السلام» 141
- اشاره 142
- د) محض الاسلام 142
- الف) مناظره امام رضا علیه السلام 142
- 3. شرکت در مجالس مناظره با فرقه های گوناگون 142
- ر) پاسخ مسائل ابن سنان و علل ابن شاذان 142
- ب) عالِم آل محمّد صلی الله علیه و آله و سلم 145
- بخش چهارم: کرامات امام رضا علیه السلام (از ژرفای کرامات امام رضا علیه السلام) 146
- اشاره 146
- کرامات امام هشتم علیه السلام در زمان حیات 148
- 1. طلب باران حضرت رضا علیه السلام 148
- 3. معجزه ای از امام هشتم علیه السلام 151
- 2. نفرین امام هشتم در حق آل برمک و واژگون شدن آنها 151
- 4. پیشگویی امام رضا علیه السلام 152
- 6. آهوی مطیع 153
- 5. اثبات حجّیت آن حضرت در پیشگویی 153
- 7. معجزه و پیشگویی امام نزد مأمون 154
- 8. پیشگویی و سفارش به تقیه 156
- 9. با معجزه عربی آموختم 157
- 10. عنایت حضرت رضا علیه السلام به محتضر 158
- اشاره 159
- 1. آهوی پناهنده! 159
- کرامات پس از شهادت 159
- 2. قفل معجزه وار باز شد. 161
- 3. خداوند متعال به من پسری عنایت فرمود. 162
- 5. برات آزادی و عنایت رضوی علیه السلام 163
- 4. در حرم امام رضا علیه السلام حافظ قرآن شدم 163
- 6. شفای چشم از حضرت رضا علیه السلام 166
- 7. اجابت فوری و عنایت رضوی 167
- 8. بهبود بیماری های صعب العلاج 168
- 9. این کرامت هم خواندنی است 169
- 10. سیل منحرف شده و هیچ آسیبی به حرم نرسید 170
- اشاره 172
- بخش پنجم: از ژرفای سخنان امام رضا علیه السلام 172
- 1. حقیقت ایمان 173
- 2. ایمان 174
- 3. نیّت پاک 174
- 4. حقیقت توکل 174
- 6. قرآن تلاوت کنید 175
- 5. اگر نماز قبول شود ... 175
- 7. نیکویی ها از خداوند متعال است 176
- 8. برنامه زندگی 177
- 9. دعای مستجاب 177
- 11. خاموشی گزین 178
- 10. انتظار 178
- 12. استهزاء و سخریّه نفس 178
- 13. دعا، سلاح انبیاء 179
- 14. صلوات باعث آمرزش است 179
- 17. کار نیکو را زیاد مشمار!! 180
- 15. مردم را از رحمت خدا نومید مکن!! 180
- 16. صله رحم باعث افزایش عمر 180
- 20. اگر دوست داری زندگی ات رونق یابد ... 181
- 18. پاداش به اعمال است 181
- 19. نزدیک ترین حالت انسان به خدا 181
- بخش ششم: زیارت امام رضا علیه السلام (چگونگی زیارت امام رضا علیه السلام) 183
- اشاره 183
- ب) معنای عرفی 184
- الف) معنای لغوی 184
- معنای زیارت 184
- 2. زیارت عامیانه 185
- انواع زیارت 185
- 1. زیارت جاهلانه 185
- اشاره 185
- تعریف زیارت 185
- 5. زیارت عارفانه(زیارتی بر مبنای عشق و عرفان) 186
- 4. زیارت عاقلانه(زیارت بر مبنای عقل و علم) 186
- 3. زیارت عاطفی 186
- چرا به زیارت می رویم؟ 187
- سیاحتی شگفت انگیز و پر رمز و راز؟!! 187
- 1. احساس سبکی روح در زیارتگاه 191
- 2. برخوردهای جذاب انبوه زائران 191
- الف) آثار و فواید دنیوی زیارت امام هشتم علیه السلام 191
- اشاره 191
- 3. دریافت های خوب مادی و معنوی 192
- 5. سیر در زمین 192
- 4. خاطراتی جاودانه 192
- 8. نشاط روح 193
- 7. تسکین روان و اعصاب و مغز آدمی 193
- 9. الگوپذیری از راهبر در زیارت 193
- 6. شادابی عقل و دل 193
- ب) آثار و فواید اخروی زیارت امام هشتم علیه السلام 194
- 10. تحول در اندیشه، اخلاق و رفتار 194
- درجات زائرین 197
- 3. به حسب زمان زیارت 197
- 2. به حسب شرایط زیارت 197
- 1. حالت زائرین 197
- اشاره 197
- اشاره 198
- اصل حضور قلب در زیارت امام هشتم علیه السلام 198
- 4. به حسب رعایت آداب 198
- 1. اصل باور به حیات، دانایی و توانایی امام رضا علیه السلام 198
- زیارت با معرفت 198
- 3. اصل توجه به وراثت معنوی امام رضا علیه السلام از سلسله انبیاء و اولیاء 199
- 2. اصل صداقت شرط پذیرش 199
- 4. اصل عرفان حق امام علیه السلام 201
- عزاداری و گریه برای امام هشتم علیه السلام 202
- 5. اصل مقام رضامندی 202
- بخش هفتم: معمّاهای زندگی امام هشتم علیه السلام (گوناگون، جالب، متنوع و خواندنی) از امام هشتم علیه السلام 204
- اشاره 204
- نسیم سبز 205
- 1. ثامن الائمّه(امام هشتم) 206
- 2. رضا 206
- نگاهی به القاب امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 206
- 3. رئوف 207
- 4. ضامن آهو 208
- 5. عالِم آل محمّد علیه السلام 209
- 6. غریب 210
- برخی از القاب غیر مشهور امام رضا علیه السلام 211
- امام رضا علیه السلام و مبارزه با عقیده فاسد 213
- شفاعت امام هشتم علیه السلام 214
- الف) طواف مرده گنهکار 214
- اشاره 214
- ب) پناهندگی گنهکار به امام رضا علیه السلام 218
- عذاب برزخی مأمون 220
- اشاره 222
- اصل توجه به ارواح هدایت گر حرم 222
- الف) گزیده مشاهیر مدفون در حرم رضوی 222
- 1. شیخ بهایی 226
- ب) بیوگرافی سرشناس ترین چهره ها 226
- 2. شیخ حر عاملی 226
- 3. شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی 226
- اشاره 226
- 5. علامه محمدتقی جعفری 227
- 4. شیخ طبرسی 227
- 6. حجهًْ الاسلام سیدعلی اکبر ابوترابی 227
- اشاره 228
- معمّاهای زندگانی امام هشتم علیه السلام 228
- 7. آیهًْ الله سیدجواد خامنه ای 228
- پاسخ ها 229
- بخش هشتم: امام رضا علیه السلام در ادب فارسی 232
- اشاره 232
- در جوار تربت مولا علی بن موسی الرضا علیه السلام 235
- زیبا گل تُکتم 236
- کاروان شوق 237
- تویی آن مظهر امید رضا 238
- غریبانه 238
- دوبیتی ها 239
- فهرست منابع 241
ب) مبارزه با غُلات
در این مقطع گروهی درباره امامان معصوم علیهم السلام مبالغه و اغراق کرده و امامان را اختیاردار تمام عالم دانسته و می گفتند خداوند تدبیر این عالم و جهان را به امامان واگذار کرده است.
به طور حتم این حرکت و اعتقاد ناشایست که یا از روی جهل و نادانی و یا به هدف تخریب چهره امامان و فاصله دادن مردم از آنان انجام می گرفت، عواقب بدی را به همراه داشت. امام هشتم در مدرسه علمیه خویش در مقابل این افراد موضع گیری قاطعی کرد و آنها را از مخالفین خود و کافر خواند و شاگردان و مردم را به اظهار بیزاری از آنها دعوت کرد.
ج) مبارزه با انحرافات فکری
امام
هشتم علیه السلام در مدرسه علمیه خویش در مقابل انحرافات قیام کرده و مقابله علمی با افکار انحرافی و غلط آنان را به شاگردان خویش می آموخت.
د) نشر افکار صحیح اعتقادی
امام علیه السلام پس از ردّ افکار انحرافی در مدرسه علمیه خویش، با تفسیر آیات قرآنی و تبیین قواعد صحیح شرعی و نشر احادیث شریفی که از اجدادش و رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم وارد شده بود، پایه های اعتقادی مردم را محکم و در این راستا شاگردان زیادی را تربیت نمود.