- پیش گفتار 1
- اشاره 1
- مزیت ها و ویژگی های کتاب حاضر 3
- بخش اول: تولد و زندگی امام قبل از امامت 5
- اشاره 5
- «نجمه» مادر امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 6
- بانوی عابد و پرهیزکار 7
- مادر حضرت رضا علیه السلام و دوران بارداری 8
- هنگام ولادت آن حضرت 10
- شناسنامه امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 11
- امام هشتم علیه السلام الگوی به زیستی 12
- سیمای امام رضا علیه السلام 12
- همسر امام هشتم علیه السلام 14
- چگونگی تولد فرزند امام هشتم علیه السلام 15
- دوران های مختلف زندگی حضرت رضا علیه السلام 17
- الف) دوره قبل از امامت و در زمان حیات پدر 17
- اشاره 17
- ج) دوران ولایتعهدی 18
- ب) دوران امامت 18
- اشاره 20
- بخش دوم: امامت هشتمین خورشید آسمان ولایت (دوران امامت امام رضا علیه السلام) 20
- دلیل اوّل 22
- تصریح و نصّ امام کاظم علیه السلام درباره امامت و وصایت فرزندشان حضرت رضا علیه السلام (دلالت بر امامت امام رضا علیه السلام) 22
- دلیل دوّم 23
- دلیل سوّم 23
- دلیل چهارم 24
- دلیل پنجم 25
- مناظره امام رضا علیه السلام درباره انتخاب جانشین امام علیه السلام 26
- اشاره 26
- دوران امامت آن حضرت به سه دوره تقسیم می شود 28
- پیدایش واقفیه 29
- انگیزه های پنهان 30
- امامت پیشوای هشتم در عصر هارون 32
- امین و مأمون 36
- شکست امین 37
- اشاره 38
- آزادی نسبی امام در زمان امین 38
- امام رضا علیه السلام در روزگار خلافت مأمون 38
- الف) امام علیه السلام مأمون و ولایتعهدی 39
- 1. موضع اعراب در برابر مأمون و سیستم حکومتش 40
- ب) انگیزه مأمون در پیشنهاد خلافت به امام رضا علیه السلام 40
- 2. کشتن امین و شکست آرزو 40
- 3. شورش های علویان 40
- اشاره 40
- ج) راه حل چند بُعدی 42
- د) نقد و بررسی 43
- خودداری امام از پذیرش ولایتعهدی مأمون 45
- الف) مأموریت به مدینه 47
- سفر تاریخی امام رضا علیه السلام از مدینه به مرو 47
- ب) وداع با رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 48
- ت) وداع با اهل بیت علیهم السلام 49
- پ) تعیین جانشین و پیشوای شیعیان 49
- ث) خط سیر هجرت امام 50
- ج) ورود امام به بصره 51
- چ) ورود امام به قُم 53
- خ) عزیمت امام از نیشابور 54
- ح) ورود امام به نیشابور 54
- د) حدیث سلسلهًْ الذهب 55
- اشاره 56
- ذ) چهار روایت مختلف از حدیث سلسلهًْ الذهب 56
- حدیث اول 57
- حدیث دوم 58
- حدیث سوم 58
- حدیث چهارم 59
- شرط امام 60
- ر) ادامه سفر امام به سوی مرو 60
- دلائل امام رضا علیه السلام برای پذیرفتن ولایتعهد 62
- مجلس پذیرایی و گرامیداشت 63
- برخی رخدادهای مجلس پذیرایی و گرامیداشت 66
- حوادث دوران ولایتعهدی امام رضا علیه السلام 67
- مرو- قصر خلافت عباسی 67
- جریان ازدواج امام رضا علیه السلام با ام حبیب دختر مأمون 68
- امام رضا علیه السلام و شاعر دلسوخته 69
- عهدنامه ولایتعهدی 72
- نوشته منسوب به امام 77
- تحلیلی بر عهدنامه ولایتعهدی 80
- حاشیه نویسی امام بر عهدنامه 83
- نفوذ فضل در دستگاه حکومت 86
- نقش امام علیه السلام در برکناری فضل بن سهل 86
- چاره سازی امام رضا علیه السلام 87
- مأمون و ایفای نقش ستاره شناس 89
- کشته شدن فضل 90
- خودداری امام علیه السلام از ورود به حمام و هشدار او 90
- کشته شدن فضل توسط نزدیکان مأمون 91
- علت دخالت امام در کار فضل 91
- نماز عید 94
- الف) چگونگی شهادت امام رضا علیه السلام 97
- شهادت امام رضا علیه السلام 97
- اشاره 97
- ب) مأمون، عاملِ اصلی 100
- ج) شهادت امام رضا از دیدگاه روایات 102
- د) خلاصه قول های علمای سنت در شهادت امام رضا علیه السلام 104
- وفات یا شهادت؟ 105
- بالاخره مرگ مأمون هم فرا رسید 108
- اشاره 111
- بخش سوم: سیره امام رضا علیه السلام (بررسی اجمالی شخصیت امام هشتم علیه السلام) 111
- معنای سیره 112
- ب) امام رضا علیه السلام و نماز 113
- الف) راز و نیاز 113
- سیره عبادی امام رضا علیه السلام 113
- ج) سجده های طولانی 114
- د) اهتمام به دعا و صلوات 115
- سیره اخلاقی امام رضا علیه السلام 116
- اشاره 116
- الف) ادب همنشینی با دیگران 117
- 2. سخن پر معنا 117
- 1. مراعات نمودن آداب سخن گفتن 117
- اشاره 117
- 3. پاسخ به پرسش ها 118
- 4. ارزش و بها دادن به دیگران 118
- 6. رعایت آداب معاشرت 118
- 5. رعایت آداب همنشینی 118
- ب) ساده زیستی و زهد 119
- 1. توجه به نعمت های دنیا در حدّ نیاز 119
- 2. بی توجهی به تجملات دنیا 119
- 1. در رفتار امام تغییری حاصل نشد 120
- پ) تواضع و فروتنی 120
- 2. عدم تحقیر و توهین دیگران 120
- 3. میزان تواضع و فروتنی امام در برابر خدمتکاران و اهل خانه 121
- 4. تواضع و فروتنی در حمّام عمومی 121
- 1. امام رضا علیه السلام و مردی در سفر مانده 122
- ت) سخاوت امام رضا علیه السلام 122
- 2. بخشیدن تمامی ثروت 123
- ج) عفو و گذشت 124
- د) عدالت 125
- 1. عدالت در برخورد با نزدیکان 125
- و) پذیرایی از میهمان 128
- 1. میهمان را به کار نمی گیریم 128
- 2. برخورد امام رضا علیه السلام با عمویش 128
- 2. احترام، تکریم و پاسخ به سؤالات میهمان 129
- اشاره 130
- 1. اشخاص بی تقوا 130
- ی) ارزش دادن به اهل تقوی 130
- 2. مشایعت از تابوت شخص متقی 131
- سیره اجتماعی امام رضا علیه السلام 132
- الف) بی اعتنایی به حکومت مأمون 132
- اشاره 132
- ب) سخن ابراهیم بن عباس درباره رفتار اجتماعی حضرت رضا علیه السلام 133
- پ) لباس 134
- ت) نظافت و بهداشت 134
- ه) تذکر برای دور شدن از اسراف و تبذیر 135
- ج) آراستگی و زیبایی 135
- و) عطر، بوی خوش 135
- ی) اول قرارداد، سپس کار 136
- سیره علمی امام رضا علیه السلام 137
- الف) کاش او را درک می کردم 137
- ب) حرکت علمی امام رضا علیه السلام شبیه حرکت و جهاد عملی امام حسین علیه السلام 138
- اشاره 139
- الف) تربیت شاگردان 139
- تشکیل مدرسه علمی در مدینه 139
- 1. مدرسه علمی امام رضا علیه السلام در مدینه 139
- د) نشر افکار صحیح اعتقادی 140
- ب) مبارزه با غُلات 140
- ج) مبارزه با انحرافات فکری 140
- اشاره 141
- ج) صحیفهًْ الرضا 141
- 2. تألیف کتاب های اعتقادی و فقهی 141
- الف) کتاب«فقه الرضا علیه السلام» 141
- اشاره 142
- ر) پاسخ مسائل ابن سنان و علل ابن شاذان 142
- الف) مناظره امام رضا علیه السلام 142
- د) محض الاسلام 142
- 3. شرکت در مجالس مناظره با فرقه های گوناگون 142
- ب) عالِم آل محمّد صلی الله علیه و آله و سلم 145
- بخش چهارم: کرامات امام رضا علیه السلام (از ژرفای کرامات امام رضا علیه السلام) 146
- اشاره 146
- 1. طلب باران حضرت رضا علیه السلام 148
- کرامات امام هشتم علیه السلام در زمان حیات 148
- 2. نفرین امام هشتم در حق آل برمک و واژگون شدن آنها 151
- 3. معجزه ای از امام هشتم علیه السلام 151
- 4. پیشگویی امام رضا علیه السلام 152
- 6. آهوی مطیع 153
- 5. اثبات حجّیت آن حضرت در پیشگویی 153
- 7. معجزه و پیشگویی امام نزد مأمون 154
- 8. پیشگویی و سفارش به تقیه 156
- 9. با معجزه عربی آموختم 157
- 10. عنایت حضرت رضا علیه السلام به محتضر 158
- اشاره 159
- کرامات پس از شهادت 159
- 1. آهوی پناهنده! 159
- 2. قفل معجزه وار باز شد. 161
- 3. خداوند متعال به من پسری عنایت فرمود. 162
- 5. برات آزادی و عنایت رضوی علیه السلام 163
- 4. در حرم امام رضا علیه السلام حافظ قرآن شدم 163
- 6. شفای چشم از حضرت رضا علیه السلام 166
- 7. اجابت فوری و عنایت رضوی 167
- 8. بهبود بیماری های صعب العلاج 168
- 9. این کرامت هم خواندنی است 169
- 10. سیل منحرف شده و هیچ آسیبی به حرم نرسید 170
- اشاره 172
- بخش پنجم: از ژرفای سخنان امام رضا علیه السلام 172
- 1. حقیقت ایمان 173
- 2. ایمان 174
- 3. نیّت پاک 174
- 4. حقیقت توکل 174
- 6. قرآن تلاوت کنید 175
- 5. اگر نماز قبول شود ... 175
- 7. نیکویی ها از خداوند متعال است 176
- 8. برنامه زندگی 177
- 9. دعای مستجاب 177
- 11. خاموشی گزین 178
- 12. استهزاء و سخریّه نفس 178
- 10. انتظار 178
- 13. دعا، سلاح انبیاء 179
- 14. صلوات باعث آمرزش است 179
- 15. مردم را از رحمت خدا نومید مکن!! 180
- 16. صله رحم باعث افزایش عمر 180
- 17. کار نیکو را زیاد مشمار!! 180
- 20. اگر دوست داری زندگی ات رونق یابد ... 181
- 18. پاداش به اعمال است 181
- 19. نزدیک ترین حالت انسان به خدا 181
- بخش ششم: زیارت امام رضا علیه السلام (چگونگی زیارت امام رضا علیه السلام) 183
- اشاره 183
- ب) معنای عرفی 184
- الف) معنای لغوی 184
- معنای زیارت 184
- تعریف زیارت 185
- 1. زیارت جاهلانه 185
- 2. زیارت عامیانه 185
- انواع زیارت 185
- اشاره 185
- 3. زیارت عاطفی 186
- 4. زیارت عاقلانه(زیارت بر مبنای عقل و علم) 186
- 5. زیارت عارفانه(زیارتی بر مبنای عشق و عرفان) 186
- چرا به زیارت می رویم؟ 187
- سیاحتی شگفت انگیز و پر رمز و راز؟!! 187
- 2. برخوردهای جذاب انبوه زائران 191
- الف) آثار و فواید دنیوی زیارت امام هشتم علیه السلام 191
- 1. احساس سبکی روح در زیارتگاه 191
- اشاره 191
- 4. خاطراتی جاودانه 192
- 5. سیر در زمین 192
- 3. دریافت های خوب مادی و معنوی 192
- 8. نشاط روح 193
- 9. الگوپذیری از راهبر در زیارت 193
- 7. تسکین روان و اعصاب و مغز آدمی 193
- 6. شادابی عقل و دل 193
- ب) آثار و فواید اخروی زیارت امام هشتم علیه السلام 194
- 10. تحول در اندیشه، اخلاق و رفتار 194
- اشاره 197
- 1. حالت زائرین 197
- 3. به حسب زمان زیارت 197
- 2. به حسب شرایط زیارت 197
- درجات زائرین 197
- 4. به حسب رعایت آداب 198
- 1. اصل باور به حیات، دانایی و توانایی امام رضا علیه السلام 198
- زیارت با معرفت 198
- اشاره 198
- اصل حضور قلب در زیارت امام هشتم علیه السلام 198
- 3. اصل توجه به وراثت معنوی امام رضا علیه السلام از سلسله انبیاء و اولیاء 199
- 2. اصل صداقت شرط پذیرش 199
- 4. اصل عرفان حق امام علیه السلام 201
- عزاداری و گریه برای امام هشتم علیه السلام 202
- 5. اصل مقام رضامندی 202
- بخش هفتم: معمّاهای زندگی امام هشتم علیه السلام (گوناگون، جالب، متنوع و خواندنی) از امام هشتم علیه السلام 204
- اشاره 204
- نسیم سبز 205
- 1. ثامن الائمّه(امام هشتم) 206
- نگاهی به القاب امام علی بن موسی الرضا علیه السلام 206
- 2. رضا 206
- 3. رئوف 207
- 4. ضامن آهو 208
- 5. عالِم آل محمّد علیه السلام 209
- 6. غریب 210
- برخی از القاب غیر مشهور امام رضا علیه السلام 211
- امام رضا علیه السلام و مبارزه با عقیده فاسد 213
- شفاعت امام هشتم علیه السلام 214
- الف) طواف مرده گنهکار 214
- اشاره 214
- ب) پناهندگی گنهکار به امام رضا علیه السلام 218
- عذاب برزخی مأمون 220
- اصل توجه به ارواح هدایت گر حرم 222
- اشاره 222
- الف) گزیده مشاهیر مدفون در حرم رضوی 222
- 2. شیخ حر عاملی 226
- اشاره 226
- ب) بیوگرافی سرشناس ترین چهره ها 226
- 1. شیخ بهایی 226
- 3. شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی 226
- 4. شیخ طبرسی 227
- 5. علامه محمدتقی جعفری 227
- 6. حجهًْ الاسلام سیدعلی اکبر ابوترابی 227
- معمّاهای زندگانی امام هشتم علیه السلام 228
- اشاره 228
- 7. آیهًْ الله سیدجواد خامنه ای 228
- پاسخ ها 229
- اشاره 232
- بخش هشتم: امام رضا علیه السلام در ادب فارسی 232
- در جوار تربت مولا علی بن موسی الرضا علیه السلام 235
- زیبا گل تُکتم 236
- کاروان شوق 237
- غریبانه 238
- تویی آن مظهر امید رضا 238
- دوبیتی ها 239
- فهرست منابع 241
ب) بیوگرافی سرشناس ترین چهره ها
اشاره
اکنون بیوگرافی بعضی از سرشناس ترین چهره های مدفون در حرم شاه مظلوم غریب خراسان را می خوانیم:
به
امید آن که با بررسی و غور در مطلب و همچنین گرایش به اندیشه؛ تحولّی ژرف در ما ایجاد شده و زندگی با سعادت آنان فرا راهمان قرار گیرد:
1. شیخ بهایی
بهاءالدین محمد معروف به شیخ بهایی از علمای بزرگ بود که در فقه، حدیث، نجوم، ریاضی، هندسه، معماری و علوم غیبه تبحّر داشت و بیش از 50 عنوان کتاب از او به جای مانده است. او زاده جبل عامل لبنان بود که به ایران آمد، مرد شماره یک معماری اصفهان بود که در همان دیار از دنیا رفت، علامه مجلسی رحمه الله بر بدن شریفش نماز گذارد و بنابر وصیت خود، بدنش را برای دفن به حرم رضوی منتقل کردند.
2. شیخ حر عاملی
محمد بن حسن بن علی معروف به شیخ حرّ عاملی نیز اهل لبنان(شهر بقاع) بود که چهل سال در کشورهای اسلامی به سفر و دانش اندوزی پرداخت. در زمان شاه سلیمان به مشهد آمد و ساکن شد. کتاب «وسائل الشیعه» در 20 مجلد اثر ماندگار اوست. و بدن شریفش در یکی از رواق های صحن عتیق دفن گردید.
3. شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی
حاج شیخ حسنعلی مقدادی اصفهانی معروف به «نخودکی» شاگرد میرزا جهانگیرخان قشقایی بود. او برای کسب علوم عقلی و فلسفه به