- درآمد 1
- چکیده 6
- خردورزی در اندیشه کلامی امام رضا علیه السلام 6
- اشاره 6
- مقدمه 7
- جایگاه عقل در کلام امام رضا علیه السلام 9
- تجلی عقل در مناظرات کلامی امام رضا علیه السلام 11
- امام رضا علیه السلام و به کار گیری عقل در امور نظری 12
- 1. عقل و استناد حدوث اراده به امر بدیهی 12
- اشاره 12
- 2. عقل و نفی وجود ذاتی ما سوی الله 13
- 3. کاربرد عقل در اثبات توحید صفاتی 15
- 4. کاربرد عقل در اثبات حدوث عالم 17
- 5. کار برد عقل در توحید افعالی و نفی جبر و تفویض 19
- جمع بندی و نتیجه گیری 22
- منابع 23
- اشاره 24
- مقدمه 24
- چکیده 24
- اشاره 24
- امام رضا علیه السلام در برابر اهل حدیث، معتزله و واقفیان 24
- 1. اسباب پیدایش فرقه ها و مذاهب در میان مسلمانان 25
- ه) تقلید از گذشتگان 25
- اشاره 25
- د) غموض و دشواری مسأله 25
- ج) امیال و هواهای نفسانی 25
- ب) فتوحات اسلامی 25
- الف) خلأ رهبری 25
- اشاره 26
- الف) تفرقه پراکنی 26
- ج) بزرگ نمائی اختلافات 26
- 2. اسباب پیدایش فرقه ها در میان شیعیان 26
- اختلاف در شرایط امام 26
- ب) تلاش برای بی پایه نشان دادن تشیع 26
- اشاره 27
- نمایی از عصر امام رضا علیه السلام 27
- 1. امام رضا علیه السلام و معتزله 28
- الف) پیدایی معتزله 28
- ج) اصول عقاید معتزله 29
- ب) پویایی معتزله 29
- د) امام رضا علیه السلام، معتزله و مسأله خَلق قرآن 30
- الف) اهل حدیث چه کسانی هستند؟ 31
- 2. امام رضا علیه السلام و اهل حدیث 31
- ب) امام رضا علیه السلام و اهل حدیث 32
- 3. امام رضا علیه السلام و دانشمندان برجسته ادیان مختلف 33
- 4. امام رضا علیه السلام و واقفیان 34
- اشاره 34
- الف) توضیح اندیشه وقف 35
- ب) وقف سیاسی و اعتقادی 35
- ج) انگیزه های وقف 36
- د)اندیشه وقف در دوره های مختلف 37
- ه) دلایل و نصوص بر امامت امام رضا علیه السلام 38
- و) اقسام واقفیان دوران امام رضا علیه السلام 39
- ز) بزرگان و دانشمندان واقفی 41
- ح) بازگشت برخی از واقفیان از باور به وقف 43
- نتیجه گیری 45
- منابع 46
- روش شناسی مناظرات امام رضا علیه السلام 48
- اشاره 48
- چکیده 48
- مناظره در اسلام و نقش آن در پیشبرد هدف ها 49
- دانش امام رضا علیه السلام 50
- 1. استفاده از روش های عقلی و استدلالی 53
- روش های مورد استفاده امام رضا علیه السلام در مناظرات 53
- 2. تکیه بر اصول مشترک بین ادیان 54
- 3. به کارگیری فصاحت در گفتار 55
- 4. تکریم طرف مناظره 56
- 5. تفویض مسؤلیت به تازه مسلمانان 58
- 6. عنایت به احکام الهی 58
- 7. استفاده از نیروی تصرف در امور طبیعی 59
- 8. تسلط بر علوم و زبان های مختلف 60
- 9. داشتن سعه صدر 61
- 10. توجه به مقتضای جلسه مناظره 62
- 11. استناد به منابع قابل قبول طرف مناظره 62
- 12. آزادگی و روح علمی 65
- 13. تسلط، آرامش و انصاف 66
- نتیجه گیری 67
- منابع 69
- چکیده 71
- نقش امام رضا علیه السلام در ارتقاء و تقویت تشیع در ایران 71
- اشاره 71
- تشیع در ایران 72
- الف) امام در مسیر مرو 73
- اشاره 73
- نقش امام رضا علیه السلام در ارتقاء و تقویت تشیع در ایران 73
- ب) نقل حدیث در نیشابور 74
- اقدامات عملی امام برای تقویت تشیع در ایران 75
- اشاره 75
- الف) تشکیل جلسات مناظره 76
- ب) رفت و آمد شیعیان به محضر امام 76
- ج) نامه نگاری های امام 77
- د) پشتیبانی اقتصادی و کمک به مستمندان 77
- ه) پشتیبانی فرهنگی و تشویق شعرا 78
- اشاره 79
- الف) آثار و بناها 79
- ب) مهاجرت سادات 79
- آثار حضور امام در تقویت تشیع در ایران 79
- ج) قیام های سادات بر علیه خلافت جور 81
- منابع 83
- اشاره 85
- چکیده 85
- فرهنگ و آداب زیارت 85
- مقدمه 86
- کلیات 87
- 1. طرح مسأله 87
- 2. ضرورت و اهمیت 87
- 4. پیشینه 88
- ب) اهداف جزیی 88
- 3. اهداف 88
- الف) هدف کلی 88
- 1. تعاریف کاربردی 89
- اشاراتی پیرامون فرهنگ، ادب و زیارت 89
- الف) فرهنگ 89
- اشاره 89
- 5. ساختار 89
- ب) ادب 91
- ج) زیارت 92
- 2. پشینه تاریخی زیارت 93
- د) زائر 93
- 3. فلسفه زیارت 95
- 4. نقش زیارت در بهداشت روانی 97
- اشاره 98
- 1. آستانه سفر 98
- اشاره 98
- فرهنگ و ادب زیارت امام رضا علیه السلام 98
- الف) اصول فرهنگی 99
- ب) شاخصه های ادب زیارت 100
- الف) اصول فرهنگی 102
- 2. هنگام ورود به حرم 102
- اشاره 102
- ب) اداب 106
- 3. پس از زیارت 118
- نتیجه گیری 118
- پیشنهاداتی به مسئولین فرهنگی 120
- اشاره 120
- پیشنهادات و راهکارها 120
- پیشنهاداتی به زائرین 121
- منابع 122
- زیارت حضرت رضا علیه السلام از دیدگاه اهل سنت 124
- چکیده 124
- اشاره 124
- سخن آغازین 125
- فضیلت زیارت 126
- اشاره 126
- 1. در نگاه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 126
- 2. در نگاه امام کاظم علیه السلام 127
- 3. در نگاه امام رضا علیه السلام 128
- 5. در نگاه امام هادی علیه السلام 129
- 4. در نگاه امام جواد علیه السلام 129
- زیارت اهل سنّت 130
- اشاره 130
- 1. قرن چهارم 130
- 2. قرن پنجم 132
- 3. قرن هشتم 136
- 4. قرن نهم 137
- 5. قرن دهم 137
- 6. قرن چهاردهم 140
- اشاره 140
- آستان حضرت علیه السلام 140
- 2. قرن هشتم 141
- 1. قرن سوم و چهارم 141
- سخن پایانی 143
- منابع 145
- چکیده 147
- اشاره 147
- سیمای امام رضا علیه السلام در اشعار شعرای شیعی معاصر آن حضرت 147
- مقدمه 148
- 1. ابونواس 151
- شعرای معاصر امام رضا علیه السلام 151
- اشاره 151
- 2. دعبل خُزاعی 154
- 3. ابراهیم بن عباس الصّولی 158
- نتیجه گیری 161
- منابع 162
- لیست مقالات رسیده به همایش 163
- لیست چکیده مقالات رسیده به همایش (اصل مقاله واصل نگردید) 167
سخن پایانی
در بازخوانی این سه فصل می بینیم که:
اولاً، تأکید بر زیارت قبر امام رضا علیه السلام در کلمات پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام نشان آن است که زیارت قبر امام رضا علیه السلام سنّت مؤکدی است.
ثانیاً، توجه به این سنّت مهم باعث شده قبر آن حضرت محترم شمرده شود و بر آن از قرن سوم و چهارم هجری بارگاه ساخته شود. از این رو ادعای وهابیون مبنی بر این که ساخت گنبد و بارگاه توسط حکومت عثمانی ها و در قرون اخیر رایج شده است، ادعایی بی اساس است.
ثالثاً، عنایت ویژه به زیارت، سیل علما و مردم را از اهل سنّت برای زیارت قبر آن حضرت و توسل به ایشان و گریه و زاری و طلب حوایج و رفع مشکلات از همان قرن سوم تا حال حاضر به راه انداخته است.
با توجه به تأکید پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام بر زیارت قبر امام رضا علیه السلام و سیل خروشان علما و مردم به ویژه اهل سنّت از تمامی فرق و مذاهب در زیارت قبر امام رضا علیه السلام و توسل به ایشان برای رفع گرفتاری و شفای مریض، فتوای خونین و تکفیری ابن تیمیه ناصبی تأمل برانگیز است که گفت:
کسی که به زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله یا فرد صالحی برود و از او طلب رفع حاجت کند، این کار سه مرحله دارد، یکی این است که از صاحب قبر این گونه طلب و درخواست کند که مریضیش را برطرف کند، قرضش را ادا کند، از دشمنش انتقام بگیرد... این کار شرک صریح و آشکار است و مرتکب شونده آن باید توبه کند و در غیر این صورت باید کشته شود، همچنین اگر شخصی به قبر پیامبر یا فرد صالحی متوسل شود و او را واسطه بین خود و خدا قرار دهد، این کارها، از افعال مشرکین و نصاراست. (1)
1- . ابن تیمیه، زیاره القبور والاستنجاد بالمقبور، ص17.