- درآمد 1
- خردورزی در اندیشه کلامی امام رضا علیه السلام 6
- اشاره 6
- چکیده 6
- مقدمه 7
- جایگاه عقل در کلام امام رضا علیه السلام 9
- تجلی عقل در مناظرات کلامی امام رضا علیه السلام 11
- اشاره 12
- امام رضا علیه السلام و به کار گیری عقل در امور نظری 12
- 1. عقل و استناد حدوث اراده به امر بدیهی 12
- 2. عقل و نفی وجود ذاتی ما سوی الله 13
- 3. کاربرد عقل در اثبات توحید صفاتی 15
- 4. کاربرد عقل در اثبات حدوث عالم 17
- 5. کار برد عقل در توحید افعالی و نفی جبر و تفویض 19
- جمع بندی و نتیجه گیری 22
- منابع 23
- اشاره 24
- اشاره 24
- مقدمه 24
- امام رضا علیه السلام در برابر اهل حدیث، معتزله و واقفیان 24
- چکیده 24
- الف) خلأ رهبری 25
- 1. اسباب پیدایش فرقه ها و مذاهب در میان مسلمانان 25
- ه) تقلید از گذشتگان 25
- ب) فتوحات اسلامی 25
- د) غموض و دشواری مسأله 25
- ج) امیال و هواهای نفسانی 25
- اشاره 25
- ب) تلاش برای بی پایه نشان دادن تشیع 26
- اختلاف در شرایط امام 26
- الف) تفرقه پراکنی 26
- ج) بزرگ نمائی اختلافات 26
- اشاره 26
- 2. اسباب پیدایش فرقه ها در میان شیعیان 26
- نمایی از عصر امام رضا علیه السلام 27
- اشاره 27
- 1. امام رضا علیه السلام و معتزله 28
- الف) پیدایی معتزله 28
- ج) اصول عقاید معتزله 29
- ب) پویایی معتزله 29
- د) امام رضا علیه السلام، معتزله و مسأله خَلق قرآن 30
- الف) اهل حدیث چه کسانی هستند؟ 31
- 2. امام رضا علیه السلام و اهل حدیث 31
- ب) امام رضا علیه السلام و اهل حدیث 32
- 3. امام رضا علیه السلام و دانشمندان برجسته ادیان مختلف 33
- اشاره 34
- 4. امام رضا علیه السلام و واقفیان 34
- ب) وقف سیاسی و اعتقادی 35
- الف) توضیح اندیشه وقف 35
- ج) انگیزه های وقف 36
- د)اندیشه وقف در دوره های مختلف 37
- ه) دلایل و نصوص بر امامت امام رضا علیه السلام 38
- و) اقسام واقفیان دوران امام رضا علیه السلام 39
- ز) بزرگان و دانشمندان واقفی 41
- ح) بازگشت برخی از واقفیان از باور به وقف 43
- نتیجه گیری 45
- منابع 46
- اشاره 48
- روش شناسی مناظرات امام رضا علیه السلام 48
- چکیده 48
- مناظره در اسلام و نقش آن در پیشبرد هدف ها 49
- دانش امام رضا علیه السلام 50
- روش های مورد استفاده امام رضا علیه السلام در مناظرات 53
- 1. استفاده از روش های عقلی و استدلالی 53
- 2. تکیه بر اصول مشترک بین ادیان 54
- 3. به کارگیری فصاحت در گفتار 55
- 4. تکریم طرف مناظره 56
- 5. تفویض مسؤلیت به تازه مسلمانان 58
- 6. عنایت به احکام الهی 58
- 7. استفاده از نیروی تصرف در امور طبیعی 59
- 8. تسلط بر علوم و زبان های مختلف 60
- 9. داشتن سعه صدر 61
- 11. استناد به منابع قابل قبول طرف مناظره 62
- 10. توجه به مقتضای جلسه مناظره 62
- 12. آزادگی و روح علمی 65
- 13. تسلط، آرامش و انصاف 66
- نتیجه گیری 67
- منابع 69
- اشاره 71
- چکیده 71
- نقش امام رضا علیه السلام در ارتقاء و تقویت تشیع در ایران 71
- تشیع در ایران 72
- الف) امام در مسیر مرو 73
- اشاره 73
- نقش امام رضا علیه السلام در ارتقاء و تقویت تشیع در ایران 73
- ب) نقل حدیث در نیشابور 74
- اقدامات عملی امام برای تقویت تشیع در ایران 75
- اشاره 75
- ب) رفت و آمد شیعیان به محضر امام 76
- الف) تشکیل جلسات مناظره 76
- د) پشتیبانی اقتصادی و کمک به مستمندان 77
- ج) نامه نگاری های امام 77
- ه) پشتیبانی فرهنگی و تشویق شعرا 78
- آثار حضور امام در تقویت تشیع در ایران 79
- اشاره 79
- الف) آثار و بناها 79
- ب) مهاجرت سادات 79
- ج) قیام های سادات بر علیه خلافت جور 81
- منابع 83
- اشاره 85
- چکیده 85
- فرهنگ و آداب زیارت 85
- مقدمه 86
- 2. ضرورت و اهمیت 87
- 1. طرح مسأله 87
- کلیات 87
- 3. اهداف 88
- الف) هدف کلی 88
- 4. پیشینه 88
- ب) اهداف جزیی 88
- اشاره 89
- الف) فرهنگ 89
- اشاراتی پیرامون فرهنگ، ادب و زیارت 89
- 1. تعاریف کاربردی 89
- 5. ساختار 89
- ب) ادب 91
- ج) زیارت 92
- 2. پشینه تاریخی زیارت 93
- د) زائر 93
- 3. فلسفه زیارت 95
- 4. نقش زیارت در بهداشت روانی 97
- اشاره 98
- 1. آستانه سفر 98
- فرهنگ و ادب زیارت امام رضا علیه السلام 98
- اشاره 98
- الف) اصول فرهنگی 99
- ب) شاخصه های ادب زیارت 100
- الف) اصول فرهنگی 102
- اشاره 102
- 2. هنگام ورود به حرم 102
- ب) اداب 106
- 3. پس از زیارت 118
- نتیجه گیری 118
- پیشنهاداتی به مسئولین فرهنگی 120
- پیشنهادات و راهکارها 120
- اشاره 120
- پیشنهاداتی به زائرین 121
- منابع 122
- چکیده 124
- اشاره 124
- زیارت حضرت رضا علیه السلام از دیدگاه اهل سنت 124
- سخن آغازین 125
- فضیلت زیارت 126
- اشاره 126
- 1. در نگاه پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 126
- 2. در نگاه امام کاظم علیه السلام 127
- 3. در نگاه امام رضا علیه السلام 128
- 4. در نگاه امام جواد علیه السلام 129
- 5. در نگاه امام هادی علیه السلام 129
- اشاره 130
- 1. قرن چهارم 130
- زیارت اهل سنّت 130
- 2. قرن پنجم 132
- 3. قرن هشتم 136
- 5. قرن دهم 137
- 4. قرن نهم 137
- آستان حضرت علیه السلام 140
- اشاره 140
- 6. قرن چهاردهم 140
- 1. قرن سوم و چهارم 141
- 2. قرن هشتم 141
- سخن پایانی 143
- منابع 145
- چکیده 147
- اشاره 147
- سیمای امام رضا علیه السلام در اشعار شعرای شیعی معاصر آن حضرت 147
- مقدمه 148
- 1. ابونواس 151
- اشاره 151
- شعرای معاصر امام رضا علیه السلام 151
- 2. دعبل خُزاعی 154
- 3. ابراهیم بن عباس الصّولی 158
- نتیجه گیری 161
- منابع 162
- لیست مقالات رسیده به همایش 163
- لیست چکیده مقالات رسیده به همایش (اصل مقاله واصل نگردید) 167
سیمای امام رضا علیه السلام در اشعار شعرای شیعی معاصر آن حضرت
اشاره
ابراهیم فلاح (1)
چکیده
از اغراض شعری که در آثار شاعران شیعی معاصر امام رضا علیه السلام نمود بیشتری دارد، می توان به مدح و رثا و نشر فضائل آن حضرت اشاره نمود.
آذین بندی سخن و شعر به فضائل و مناقب ائمه علیه السلام همواره مورد توجه شعرا و نویسندگان بوده و به گونه ای بیانگر اعتقاد و احترام به این بزرگواران و حریم ولایت و امامت است و از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه علیه السلام مهر جواز یافته است.
این پژوهش، در صدد است که درون مایه اشعار شعرای شیعی معاصر با امام رضا علیه السلام را در مورد بررسی و دقت قرار دهد.
از رو که شاعران دوستدار و پیرو اهل بیت علیهم السلام که خود را نسبت به بیان حقایق و نشر فضائل این خاندان پاک موظف می دانستند، در ایفای رسالت، نهایت توان خود را به کار بستند. و با معرفی نقش پیشوایی و طلایه دارانه آن حضرت در میان امت، بیان مظلومیت و ستمی که بر او رفته بود، بهترین استفاده ها را از هنر شعر برده اند. و در پایان نتیجه گرفته شده که شاعران معاصر امام به ایفای نقش کار آمدشان در اثبات حقانیت ولایت و زمامداری امام رضا علیه السلام و همچنین به بیان سجایای اخلاقی و کرامات و مقام علمی و مدح اجداد پاکش و فریاد رس بودن حضرت پرداختند.
واژه های کلیدی: امام رضا علیه السلام، شعر، دعبل، ابونواس، ابراهیم بن عباسی.
1- . عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری