زلال اندیشه رضوی: مجموعه مقالات برگزیده همایش صفحه 56

بلاغت بودند، خطبه ها و مناظره های آن حضرت نمایانگر آن است. (1)

4. تکریم طرف مناظره

تکریم طرف مناظره یکی دیگر از روش های امام رضا علیه السلام بوده است. مناظره بین امام و عمران نمونه ای از آن است. آن گاه که عمران اسلام آورد امام او را تکریم نموده و دنبال او فرستادند. وقتی عمران وارد شد امام خوش آمد گفته و محترمانه استقبال نمودند. از آن پس بود که نزد امام می آمد و از علم فراوان آن حضرت بهره می برد. و خود یکی از دعوت کنندگان به اسلام شد. حکیمان، صاحبان اندیشه و بدعت گذاران به نزد او می آمدند و از وی درباره بهترین مسایل سئوال می کردند، عمران نیز به پرسش های آنها پاسخ می داد به حدّی که آنها از او اجتناب می کردند. (2)

امام رضا علیه السلام در حین مناظره، هیچگاه طرف مقابل را تحقیر نمی کردند و حتی اگر اطرافیان، به تمسخر طرف مناظره اقدام می نمودند و می خندیدند، آنها را دعوت به ملایمت می نمود، چنان که در مناظره امام و سلیمان مروزی رخ نمود، آنگاه که امام علیه السلام تمام راه های جواب را بر سلیمان بست و سلیمان شروع به تناقض گویی کرد، همه حاضران در جلسه به سلیمان خندیدند، امام رو به مردم کرد و از آنها خواست نسبت به سلیمان ملایمت به خرج دهند و پس از آن گفتگو را ادامه دادند... (3) حتی آن هنگام که در حین مناظره، سلیمان تناقض گویی می نمود مأمون گفت: وای بر تو سلیمان! چقدر این حرف غلط را تکرار می کنی؟! این سخن را قطع کن و به سراغ چیز دیگری برو. امام علیه السلام رو به مأمون کرد و فرمود: «رهایش کن؛ حرفش را قطع نکن،

1- . خوشنویس، احمد، فضایل علمی و اخلاقی امام هشتم، ص94- 98.
2- . شیخ صدوق، عیون اخبار الرض علیه السلام ا، ترجمه محمد باقر آقا نجفی، ص168-178.
3- . قرشی، محمد باقرشریف، پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام، ترجمه سیدمحمد صالحی، ج1، ص195؛