زلال اندیشه رضوی: مجموعه مقالات برگزیده همایش صفحه 58

حضرت همواره ادب و اخلاق اسلامی را رعایت می کردند. ایشان به دور از نگاه متعصبانه دینی و نژادی، بر احترام به دیگران و پرهیز از کاربرد الفاظ ناپسند و تهمت تأکید می کردند. و با الفاظ محترمانه ارتباط برقرار می کردند و می کوشیدند در گفتگوها فضای دوستی را حاکم کنند.

5. تفویض مسؤلیت به تازه مسلمانان

یکی از شیوه هایی که امام رضا علیه السلام در برخورد با طرف مناظره اعمال می نمودند، استفاده از نوگروندگان به آیین اسلام بود. نمونه این را در مناظره ایشان با سلیمان مروزی می بینیم. امام، نخست عمران صابئی را که از تازه مسلمانان و خود در جلسه مناظره پذیرای اسلام شده بود وارد صحنه مناظره با سلیمان نمود و سپس خودشان مناظره را ادامه دادند. (1) شاید امام با این کار خواسته اند با آوردن چنین شخصی فضای عمومی را به نفع خود تغییر دهند و هم اینکه با این کار بفهمانند که آنهائی که پذیرای اسلام شدند افراد کوچه و بازار نیستند، بلکه خود اهل فن و صاحب فکرند. و شاید از این جهت که طرف مناظره تحت تأثیر قرار گیرد و راه عناد را نپیماید.

6. عنایت به احکام الهی

امام رضا علیه السلام حتی در اوج مناظره و بحث، به احکام الهی کاملاً عنایت داشت. در جلسه مناظره با عمران آن جا که بحث حساس شده بود، صدای اذان نماز بلند شد، امام برای نماز برخاستند. عمران عاجزانه درخواست کرد که امام بحث را ادامه دهد، چه، دلش نرم و آماده ی پذیرش مطلب شده بود. امّا امام با آرامش فرمودند: بعد از خواندن نماز برمی گردیم. سپس به اقامه نماز مشغول شدند و بعد از نماز، دوباره بحث را ادامه دادند.