زلال اندیشه رضوی: مجموعه مقالات برگزیده همایش صفحه 72

تشیع در ایران

در زمان خلیفه دوم؛ سه جنگ «قادسیه»، «جلولاء» و «نهاوند» بین مسلمانان و ایرانیان صورت گرفت که منجر به نابودی امپراطوری بزرگ ساسانیان و ورود اسلام به مناطق ایران گردید.

اوّلین جنگ بزرگی که منجر به فتوحات زیادی از جمله مداین گشت، جنگ قادسیّه بود. «ابن اعثم کوفی» در کتاب «الفتوح»، حوداث این واقعه را به طور مفصل بیان کرده است. (1)

دومین نبرد که حایز اهمیت است، «جنگ جلولاء» می باشد. جریان این جنگ را نیز کتاب «اخبار الطوال» بیان کرده است. (2)

سومین نبرد مهم و سرنوشت سازی، که به «فتح الفتوح» نیز شهرت پیدا کرد، جنگ نهاوند بود. این نبرد در سال 19 هجری قمری و به فرماندهی «نعمان بن مقرن» اتفاق افتاد، و در نهایت به صلح و پرداخت جزیه منجر شد. این واقعه نیز به طور مختصر، در «فتوح البلدان» نقل شده است. (3)

در روند گسترش تشیع در ایران تا پیش از ورود امام رضا علیه السلام، افرادی و سرزمینهایی نقش داشتند که از آن میان مدائن به عنوان اوّلین نقطه شروع و گسترش تشیع به سراسر ایران مشهور شده است. در آن روزگار، مدائن پایتخت ساسانیان و مقر پادشاهان ایران محسوب می شد. از کسانی که نقش عمده ای در گسترش تشیع از مداین به سراسر ایران داشتند، می توان به حذیفه بن یمان و سلمان فارسی استانداران این شهر از سوی خلفا اشاره نمود.

موضع گیری های عدالت خواهانه حضرت علی علیه السلام در حمایت از اهل

1- . ابن اعثم کوفی، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، ص92.
2- . دینوری، احمد بن داود، اخبارالطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، ص161.
3- . بلاذری، احمد بن یحییی، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، ص427.