اوضاع طبیعی و انسانی قیامت از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 102

گلوگاه مي‌رسد و دچار ترس و اندوه شديد مي‌گردد روزي كه براي ستمكاران هيچ دوســت و هيــچ شفيعـي كـه شفـاعتش پـذيـرفتـه شـود نيســت.» (18 / غافر)

«وَاَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الاْزِفَةِ،» آزفه از اوصاف روز قيامت و به معناي نزديك است. پس معناي اين‌جمله آن‌است‌كه مردم را از روز نزديك انذاركن و اين‌معنا يعني نزديك بودن قيامت در آيه «اِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعيدا،» (6/معارج) «وَ نَريهُ قَريبا،»(7/معارج) نيز آمده‌است.

«اِذِاالْقُلُوبُ لَدَي الْحَناجِرِ،» اين جمله كنايه است از نهايت درجه ترس، گويا كار مردم از شدت وحشت به جايي مي‌رسد كه گـويي دلهايشان از جاي خود كنده مـي‌شود و تا

روز آزفه، دلها از شدت ترس به‌گلوگاه مي‌رسد! (209)

حنجره بالا مي‌آيد.

«ما لِلظّالِمينَ مِنْ حَميمٍ وَ لاشَفيعٍ يُطاعُ،» كفارخويشاوند و نزديكي‌ندارند كه‌به‌ياري آنان‌بپاخيزد و حميت(1) قرابتش به‌هيجان آيد. اين‌معنا در جمله «...فَلا اَنْسابَ‌بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ...،» (101/مؤمنون) نيز آمــده است و معناي جمله «وَ لا شَفيعٍ يُطاعُ،» اين است كه: كفار شفاعت پذيرفته ندارند! (2)

يَوْمَ التَّناد، روز فريادهاي بلند و فرارهاي بي فايده

1- حميّت به معناي مردانگي، مروّت و غيرت .

2-الميزان ج:17 ص:486.

(210) اوضاع طبيعي و انساني قيامت