اوضاع طبیعی و انسانی قیامت از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 127

طامّه كبري - ضابطه سكونت در جهنم و بهشت (251)

در ايــن آيــات حــال مردم در آن روز به تفصيــل بيــان شــده، مي‌فرمايــد: مــردم دو قسـم مي‌شــونــد، يعنــي وقتــي طـامّـه (1) كبــري بيــايــد مــردم دو دستــه مي‌شــوند، طاغيـان و ترسنــدگان از خـــداونـــد.

خداي تعالي در اين آيات سه گانه، مردم را به دو دسته تقسيم فرموده، اهل جهنم و اهل بهشت، ـ و اگر صفت اهل جهنم را جلوتر ذكر كرد براي اين بود كه روي سخن با مشركين بود ـ و اهل جهنم را به همان اوصافي توصيف كرد، كه در آيه « مَنْ طَغي ، وَ اثَـرَ الْحَيـــوةَ الدُّنْيـا،» به آن توصيف كرده و تعريف آنان را مقابل تعريف اهل بهشت قــرار داده، كــه در آن فــرمــوده «مَــنْ خافَ مَقــامَ رَبِّــهِ وَ نَهَـي النَّفْسَ عَنِ الْهَوي،»

1- طامّه به معناي بلاي بزرگ ـ حادثه عظيم (فرهنگ معين) .

(252) اوضاع طبيعي و انساني قيامت

و بــه هــر حــال تــوصيفــي كــه از دو طــائفــه كــرده جنبــه بيــان ضابطــه دارد.

معناي آيات سه گانه در دادن ضابطه كلي براي صفت اهل دوزخ و اهل بهشت در اين خلاصه مي‌شود كه: اهل جهنم اهل كفر و فسوق و اهل بهشت اهل ايمان و تقوايند و در اين ميان طوائف ديگري غير آن دو طائفه هستند، كه از مستضعفين مي‌باشند، كساني كه به گناهان خود اعتراف داشته، اعمالي صالح را با اعمــالـي زشـت مخلـوط مي‌كنند و نيـز طوائف ديگري كه امرشـان بـه دست خداي سبحان اسـت و چـه بسا با شفاعت و وسائـل ديگر مشمول مغفرت خدا بشوند.

مقــام پروردگار و كسي كه از آن بترسد!

مقام پروردگار و كسي كه از آن بترسد! (253)

«وَاَمّا مَنْ‌خافَ‌مَقامَ‌رَبِّهِ...»درآيه موردبحث صفت‌ربوبيت و سايرصفات‌كريمه خداي تعالي چون‌علم و قدرت‌مطلقه‌اش و قهر و غلبه‌اش و رحمت و غضبش‌كه‌از لوازم ربوبيت او است، مقام او است، كه در آيه «وَ لا تَطْغَوْا فيهِ فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبي وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبي فَقَدْ هَوي، وَ اِنّي لَغَفّارٌ لِمَنْ تابَ وَ امَنَ وَ عَمِلَ صالِحا ثُمَّ اهْتَدي،» (81 و 82 / طه)