اوضاع طبیعی و انسانی قیامت از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 157

صفحه 157

نشانه 26 ـ تغييريافتن زمين و آسمان به‌شكل ديگر

دقت كافي در آياتي كه پيرامون تبديل آسمانها و زمين بحث مي‌كند اين معنا را مي‌رسانــد كه اين مسأله در عظمت به مثابه‌اي نيست كه در تصور بگنجد و هر چه در آن باره فكــر كنيــم - مثلاً تصور كنيم زمين نقــره و آسمان طــلا مي‌شود و يا بلنديهــا و پستي‌هاي زميــن يكسان گردد و يا كــره زميــن يك پارچــه نان پخته گــردد بــاز آنچــه را كـه هســت تصـور نكــرده‌ايــم.

و اين‌گونه تعبيرها تنها در روايات نيست، بلكه در آيات كريمه قرآن نيز آمده است، مانند آيه: «وَاَشْرَقَتِ‌الاَْرْضُ‌بِنُورِرَبِّها...،»(69/زمر)وآيه: «وَ سُيِّرَتِ‌الْجِبالُ فَكانَتْ‌سَرابا،»(20/نبأ)

(306) اوضاع طبيعي و انساني قيامت

و آيه: «وَ تَرَي‌الْجِبالُ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِيَ تَمُرُّ مَرَّالسَّحابِ...،» (88 / نمل) ـ البته در صورتي كه مربوط به قيامت باشد ـ و همچنين آياتي ديگر، كه مانند روايات از نظامي خبر مي‌دهد كه ربط و شباهتي به نظام معهود دنيوي ندارد، چون پر واضح است كه روشن شدن زميـن به نور پــروردگارش غير از روشـن شــدن بـه نـور آفتـاب و ستارگــان اسـت.

و همچنين سير و به راه افتادن كوهها در آن روز غير از سير در اين نشأه است، زيرا سير كوه در اين نشأه، نتيجه‌اش متلاشي شدن و از بين رفتن آنست، نه سراب شدن آن، همچنين، بقيه آيات وارده در باب قيامت.

و معناي بروزشان براي واحد قهار، با اينكه تمامي موجودات هميشه براي خداي تعالي ظاهر و غير مخفي است، اين است كه آن روز تمامي علل و اسبابي كه آنها را از خدايشان محجوب مي‌كرد از كار افتاده، ديگر آن روز، با ديد دنيائيشان هيچ يك از آن

شرحي از تبدلات روز قيامت (307)

اسباب را كه در دنيا اختيار و سرپرستي آنان را در دست داشتند نمي‌بينند، تنها و تنها سبب مستقلي كه مؤثر در ايشان باشد خداي را خواهند يافت، همچنان كه آيات بسياري بر اين معنا دلالت دارد و مي‌رساند كه در قيامت مردم به هيچ جا ملتفت نشده و به هيچ جهتي روي نمي‌آورند، نه با بدنهايشان نه با دلهايشان و نيز به احوال آن روزشان و به احوال و اعمال گذشته شان توجه نمي‌كنند، الا اينكه خداي سبحان را حاضر و شاهد و مهيمن(1) و محيط بر آن مي‌يابند.

دليل بر اين معانــي كه گفتيم توصيف خداي سبحان است در آيه موردبحث به «واحِدِ قَهّار» كه اين توصيف به نوعي غلبه و تسلط اشعار دارد، پس بروز مردم براي

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه