اوضاع طبیعی و انسانی قیامت از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 162

حركت كوه‌ها مانند ابرها

«وَ تَريَ الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِيَ تَمُرُّ مَرَّالسَّحابِ صُنْعَ اللّهِ الَّذي اَتْقَنَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ اِنَّهُ خَبيرٌ بِما تَفْعَلُونَ»

«و كوهها را بيني و پنداري كه بي حركتند ولي مانند ابر در حركتند، صنع خداي يكتاست كه همه چيز را به كمال آورده كه وي از كارهايي كه مي‌كنيد آگـاه است.» (88 / نمل)

ايــن آيــه شريفــه از آن جهــت كه در سيــاق آيات قيامــت قــرار گرفتــه، آنچــه

(316) اوضاع طبيعي و انساني قيامت

مي‌گويد دربــاره همان قيامــت است و پــاره‌اي از وقايــع آن روز را توصيف مي‌كند، كــه عبــارت اســت از بــه راه افتــادن كــوههــا، كــه دربــاره ايــن قضيــه در جاي ديگــر قــرآن فــرمـــوده: «وَ سُيِّـــرَتِ‌الْجِبــــالُ فَكــانَــتْ سَـرابــا،» (20 / نبأ)و نيز در مواردي ديگر از آن خبر داده اسـت .

نشانه 29 ـ حركت كوه‌ها چون ابرها

پس اينكه مي‌فرمايد: «وَ تَريَ الْجِبالَ ـ و مي‌بيني كوهها را،» خطاب در آن به رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله است و مراد از آن مجسم كردن واقعه است، همچنان كه در آيه «وَ تَرَي النّاسَ سُكاري،» حــال مردم را در آن روز مجســم مي‌كند، نه اينكــه تو الان ايشان را مي‌بيني، بلكه اگــر مي‌ديــدي حال ايشــان را آنچه از وضعشــان كه ديدني است اينطور به نظرت مي‌رسيد كه‌مست‌اند.

حركت كوهها مانند ابرها (317)

«تَحْسَبُها جامِدَةً» يعني كوهها را مي‌بيني و آنها را جامد گمان مي‌كني. معناي هر دو جمله اين است كه: تو در آن روز كوهها را - كه امروز جامد گمان مي‌كني ـ مي‌بيني چون ابــر به حركــت درمي‌آينــد، و يــا معنايــش ايــن مي‌شــود: تو در آن روز كوههــا را ـ در حالـي كه جامــد گمانــش مي‌كنــي ـ مي‌بينــي چون ابــر به حركــت در مي‌آينـد .