اوضاع طبیعی و انسانی قیامت از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 209

(396) اوضاع طبيعي و انساني قيامت

مـلائكــه و روح و نه خصـــوص طاغيـــان.

يَوْمُ الْفَصْل، خيزش و صف‌بندي روح و ملائكه

«يَــوْمَ يَقُــومُ الــرُّوحُ وَ الْمَــلائِكَــةُ صَفّــا لا يَتَكَلَّمُــــونَ اِلاّ مَــنْ اَذِنَ لَـــهُ الرَّحْمــنُ وَ قالَ صَـوابــا،»

«روزي كه آن فرشته بزرگ روح القدس با همه فرشتگان صف زده و به نظم برخيزند و هيچ كس سخن نگويد جز آن كس كه خداي مهربانش اذن دهد و او سخن به صواب گويد.» (38 / نبأ)

يَوْمُ الْفَصْل خيزش و صف‌بندي روح و ملائكه (397)

و مــراد از روح مخلوقــي امــري اســت كــه آيــه «... قُـلِ الرُّوحُ مِنْ اَمْــرِ رَبّــي...» (85 / اســــــراء) بــــه آن اشــــــاره دارد.

و كلمه «صَفّا» حالي است از روح و ملائكه و حالت صافين را مي‌رساند و چه بسا از مقابله‌اي كه ميان روح و ملائكه انداخته استفاده شود كه روح به تنهايي يك صف را و مــلائكـه همگي يك صف را تشكيـل مي‌دهند.

و جملــه «لا يَتَكَلَّمُــونَ» بيــان است براي جملــه «لا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطــابـا،» و ضمير فاعل در آن به همه اهل محشــر بر مي‌گردد، چه روح، چه ملائكه، چه انس و چه جــن و سيــاق بر اين معنــا شاهــد است.

و جمله «اِلاّ مَنْ اَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ،» مي‌خواهد بيان كند چه كساني در آن روز با اذن خدا سخن مي‌گويند، پس جمله مذكور به ظاهر اطلاقش در معناي آيه زير است كه