اوضاع طبیعی و انسانی قیامت از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 36

وقتـي آن عــدد تمـام شـد، سرآمـد مـزبـور فـرا مـي‌رسـد و قيـامت قيـام مي‌كند.

معرفه چهارم قيامت: تكلّم در روز قيامت

«يَــوْمَ يَــأْتِ لا تَكَلَّــمُ نَفْــــسٌ اِلاّ بِــاِذْنِــــه فَمِنْهُــــمْ شَقِـــيٌّ وَ سَعيــدٌ،»

«روزي‌بيايدكه هيچ‌كس جز به‌اذن او سخن نگويد و برخي از آنان بدبخت باشند و برخي نيك‌بخت.» (105/هود)

«يَوْمَ يَأْتِ لا تَكَلَّمُ نَفْسٌ اِلاّ بِاِذْنِه...،» روزي كه مي‌آيد آن اجلي كه قيامت تا آن‌روز به

تكلم در روز قيامت (77)

تأخير مي‌افتد، هيچ‌كس تكلم نمي‌كند مگر به اذن او، در جاي ديگر فرموده: «مَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ اللّهِ فَاِنَّ اَجَـلَ اللّهِ لاَتٍ.» (5/عنكبوت)

و معناي آيه مورد بحث اين است كه: هيچ نفسي به كلامي تكلّم نمي‌كند مگر به آن كلامــي كه به اذن خــدا همراه باشد، نه ماننــد دنيا كه هر حرفــي بخواهد بزنــد، چه خدا اجازه تشريعي داده باشــد و چه نداده باشد.

و اين صفت را كه كسي تكلّم نمي‌كند، مگر به اذن او از خواص معرّف روز قيامت شمــرده و حال آن‌كه اختصــاص به آن نــدارد، هيچ نفســي از نفــوس تكلّــم نمي‌كند و هيـچ حادثـي از حــوادث در هيــچ وقتــي از اوقات اتّفــاق نمي‌افتــد مگــر به اذن او.

در پــاره‌اي از بحث‌هاي گذشتــه هم گفتيم كه غالب معرفه‌هايــي كه خداوند در قرآن براي روز قيامــت ذكر كرده، با اين‌كــه در سياق اوصــاف خاصّه به آن آورده