اوضاع طبیعی و انسانی قیامت از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 87

پايان سرنوشت انسان‌ها (181)

در مرحلــه سوم مسأله گنجايــش زمين براي اجتمــاع همه مــردم را بيــان كــرد و با جملــه «وَ يَسْئَلُونَــكَ عَنِ الْجِبــال...» فهمانــد كه در آن روز زميــن همــوار و بدون پستـي و بلنــدي مي‌شــود. (رجوع شود به فصــل: تغييــرات طبيعــي قيامــت.)

در مرحلــه چهارم اطاعت و پيروي مردم از داعي حضور را با جمله «يَوْمَئِذٍ يَتَّبِعُــونَ الدّاعِـيَ لاعِــوَجَ لَهُ،» بيــان كـــرد.

و در مرحله پنجم با جمله «يَوْمَئِذٍ لاتَنْفَعُ الشَّفاعَةُ،» خاطرنشان ساخت كه شفاعت هيچ تأثيري در اسقاط جزاء ندارد مگر به اذن.

و در مرحله ششم با جمله «يَعْلَمُ مـا بَيْـنَ اَيْـديهِـمْ وَ ما خَلْفَهُـمْ،» مسأله احاطه علمي خـدا را نسبت به حـال بندگان و احاطه نداشتن بندگان به علم او را خاطر نشان ساخت.

و در مرحله هفتم سلطنت خداي را بر كافران و ذلت ايشان را در برابر او و نفوذ

(182) اوضاع طبيعي و انساني قيامت

حكـم او در ميـان بندگــان را با جملــه «وَ عَنَــتِ الْوُجُــوهُ لِلْحَــيِّ الْقَيُّــومِ،» بيان كرد.

و در مرحلــه هشتــم با جمله «وَ قَدْ خابَ» كيفر كافران را معين نمود كه چيست؟ با اين بيــان وجـــه تــرتب آيـــات بـــه يكــديگــر و تــرتب مطــالب آنها معلوم گرديد.

فَتَعالَي اللّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ! (1)