جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا علیه السلام از مدینه تا مرو صفحه 97

1- «استلشتز» و «اسنیشت» هم آمده است. اصطخری، مسالک الممالک، ص190؛ ابن حوقل، صوره الارض، ص148.

2- اصطخری، مسالک الممالک، ص190؛ ابن حوقل، صوره الارض، ص148.

3- جیهانی، اشکال العالم، ص8-157؛ لسترنج، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ص52-349؛ ابن حوقل، صوره الارض، 9-145؛ اصطخری، مسالک الممالک، ص91-188.

حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام بررسی خواهیم کرد.

قدمگاه خرانق (مشهدک)

خرانق در شصت کیلومتری یزد واقع شده است. آثار تاریخی خرانق علاوه بر مشهدک که مقام نزول حضرت ثامن الائمه علیه السلام می باشد، مزاری است مشهور به بابا خادم که یک بقعه گنبددار برای آن ساخته شده، ولی نوع سنگ و کاشیهای آن قدمتی ندارد.(1) دیگر، کاروانسرایی است مشهور به رباط شاهزاده که به فرمان شاهزاده محمّد ولی میرزا، فرزند فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.(2) علاوه بر آن، مسجد نسبتاً کوچکی است که به آن مسجد جامع گویند. در پشت منبر این مسجد، سنگ قبری از نوع سنگهای رسوبی سفید از قرن پنجم هجری به اندازه 30×50 سانتی متر دیده می شود که به طور آزاد افتاده و بر روی آن عبارت «هذا قبر علی بن محمّد بن اسحق المولی توفّی فی شهر ربیع الاول، سنه تسع و تسعین و اربع مائه» به چشم می خورد(3) و دو سنگ قبر دیگر نیز در کنار دَرِ مسجد دیده می شود

که مربوط به قرن هشتم و متعلق به یک پدر و دختر است.(4)

مشهدک که مقام نزول حضرت ثامن الائمه علی بن موسی الرضا علیه السلام است در کنار

قبرستان خرانق قرار دارد و تنها از آن بقعه گلی کوچک و ویرانه ای که یک طاق گنبدی شکل دارد برجای مانده است. مردم و اهالی این منطقه مشهدک را محل عبادت و نماز حضرت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام می دانند، و به همین دلیل آن مکان را محترم و مقدّس می شمارند و گاهی قاریان در آن به قرائت قرآن می پردازند. در این بقعه سنگ خاکستری رنگی به اندازه 29×27 سانتیمتر بر دیوار سمت قبله (به جای محراب) نصب شده که به خط نسخ عباراتی به تاریخ 595 هجری بر آن حک شده است و اطلاعات مهمّی از عبور حضرت ثامن الائمه علیه السلام در اختیار محقّقان و مورّخان می گذارد و براساس آن شیوع روایت عزیمت آن حضرت از