- پیش درآمد 1
- فصل آغازین: کلیات 3
- اشاره 3
- 1. تبیین موضوع 4
- 2. ضرورت پژوهش 4
- 3. پیشینه پژوهش 5
- 4. شیوه و روش پژوهش 7
- 5. مبانی و پیش فرض های موضوع 16
- اشاره 20
- فصل اول: زندگی، شخصیت و گاه شمار دوران امامت امام رضا علیه السلام 20
- الف) چکیده زندگی نامه امام رضا علیه السلام 21
- ب) شخصیت شناسی اجمالی امام رضا علیه السلام 24
- اشاره 24
- شخصیت شناسی معنوی و عبادی امام رضا علیه السلام 35
- ج) جدول گاه شمار تاریخی دوران امامت امام رضا علیه السلام 38
- اشاره 38
- الف) ساختار کلی این بخش 39
- ب) منابع و مآخذ این بخش 40
- ج) نگاهی کلی به جدول گاه شمار 64
- فصل دوم: نگاهی کلی به جهان اسلام در دوران امامت امام رضا علیه السلام 66
- اشاره 66
- 2/1: وضعیت سیاسی جهان اسلام 67
- 2/2: وضعیت اجتماعی جهان اسلام 73
- 2/3: وضعیت فکری و فرهنگی جهان اسلام 75
- 2/4: اطلس فرقه ای جهان اسلام در دوران امامت امام رضا علیه السلام 87
- اشاره 87
- 2/4/1: فرقه ها و گرایش های کلامی اهل سنّت در دوران امامت امام رضا علیه السلام 92
- اشاره 92
- فرقه شماره 1: 92
- فرقه شماره 2: 94
- فرقه شماره 3: 96
- فرقه شماره 4: 98
- فرقه شماره 5: 99
- فرقه شماره 6: 101
- فرقه شماره 7: 104
- فرقه شماره 8: 106
- اشاره 109
- 2/4/2: فرقه ها و گرایش های شیعی در زمان امامت امام رضا علیه السلام 109
- گرایش فرقه ای 1: 110
- گرایش فرقه ای 2: 115
- گرایش فرقه ای 3: 117
- گرایش فرقه ای 4: واقفیه 122
- فصل سوم: تشیع در دوران امامت امام رضا علیه السلام 140
- اشاره 140
- 3/1: اطلس و جغرافیای تشیع در زمان امام رضا علیه السلام 141
- پیش درآمد 141
- اشاره 141
- مصر 142
- عراق 142
- ایران 143
- 3/2/1: مدارس علمی و ادوار علمی شیعه 149
- 3/2: بازشناسی وضعیت فکری، تاریخی و اجتماعی مدرسه علمی شیعه 149
- اشاره 149
- ضرورت ها و اقتضائات زمانه 156
- 3/2/2: امام و مدیریت اجتماعی یاران 156
- اشاره 156
- اشاره 160
- 3/2/3: شخصیت های برجسته شیعه و جغرافیای اقامت و فعالیت آنها 160
- الف) علمای شیعه کوفه 161
- ب) علمای شیعه بغداد 162
- د) علمای شیعه بصره 163
- ج) علمای شیعه در مناطق دیگر عراق 163
- ه ) علمای شیعه در مدینه و حجاز 163
- ز) بنی هاشم شیعی 164
- و) خادمان و باب های امام در مدینه 164
- ح) علمای شیعه در ایران 165
- ی) سازمان وکالت و شخصیت های علمی - اجتماعی آن 168
- 3/2/4: جامعه شیعه و مسئله تقیه 174
- اشاره 174
- 3/2/4/1: امام و مدیریت تقیه محور جامعه و یاران در برابر هجوم ها و فشارهای دستگاه خلافت 175
- 3/2/4/2: خواص جامعه شیعه و تقیه نفوذی 181
- 3/3: فرصت سالیانه حج و مدیریت اجتماعی امام 187
- 3/4: امام و مدیریت فرهنگی جامعه شیعه 190
- اشاره 190
- الف) امام و طراحی جشن عید غدیر 191
- ب) امام و طراحی عزاداری دهه محرّم 191
- ج) امام و طراحی پایتخت های فرهنگی - معنوی برای شیعه ایرانی 192
- 3/5: امام و مدیریت اخلاقی و تربیتی جامعه شیعه (سبک زندگی شیعی) 195
- اشاره 195
- 3/5/1: امام در حوزه اخلاق فردی 196
- 3/5/2: بازخوانی سبک زندگی شیعی 198
- 3/5/3: امام و سبک زندگی تقیه محور 203
- جلوه های تقیه جذبی در سیره امام رضا علیه السلام 206
- 3/6: امام و مدیریت اقتصادی جامعه شیعه 207
- اشاره 207
- 3/6/1: مدیریت اقتصادی امام در دوران حضور در مدینه 208
- 3/6/2: مدیریت اقتصادی امام در خراسان 210
- سخن پایانی در مورد اخلاق و مدیریت اقتصادی امام 212
- فصل چهارم: فصل ویژه مسئله ولایت عهدی 216
- اشاره 216
- الف) مسئله ولایت عهدی، چرایی و چیستی 219
- الف1: نگاهی کلی به سیاست خلفای بنی عباس در برابر امامان شیعه 219
- اشاره 219
- الف2: چرایی اجرای طرح ولایت عهدی مأمون 221
- اشاره 225
- ب) گاه شمار و جغرافیای سفر امام از مدینه به خراسان 225
- همراهان امام در سفر به مرو 230
- ج) جدول گاه شمار اقامت امام در خراسان 235
- اشاره 235
- ج1: جدول گاه شمارِ ورود امام به مرو تا پذیرش ولایت عهدی 236
- ج2: جدول گاه شمارِ پذیرش ولایت عهدی تا زمان ترک مرو 238
- اشاره 255
- ج3: جدول گاه شمار خروج امام رضا علیه السلام از مرو تا شهادت در توس 255
- مأمون و مسئله شهادت امام رضا علیه السلام 257
- اشاره 261
- د) امام و مدیریت بحران ولایت عهدی و فرصت سازی از آن برای توسعه جغرافیایی تشیع 261
- د1: مدیریت امام برای حفظ سلامت جامعه شیعه 262
- د2: مدیریت امام برای گسترش جامعه شیعه جدید 265
- ه ) امام و مدیریت مسئله وصایت و جانشینی امام جواد علیه السلام 274
- فصل پایانی: ایده های ناظر به فرهنگ رضوی 280
- اشاره 280
- 1. مشهد پایتخت معنوی ایران و شرق اسلامی 281
- 1/1: مرحله پیدایش و شکل گیری تدریجی شهر مشهد؛ از کانون محبت تا کانون تشیع 281
- اشاره 281
- 1/2: از دوران صفویه تا پایان دوران استعمار و غرب گرایی؛ به سوی پایتخت معنوی و کانون تشیع ایرانی 291
- 1/3: مشهد در دوران تحولات منطقه ای پس از انقلاب اسلامی؛ کانونی برای گسترش جغرافیای محبت اهل بیت و تشیع به سوی شرق 299
- 1/4: نگاهی آینده پژوهانه به رسالت فراروی مشهدالرضا علیه السلام 304
- 2. ایده های تکمیلی 307
- 2/1: ایده های محتوایی تکمیلی در مورد زندگانی و شخصیت امام رضا علیه السلام 307
- 2/1/1: ایده های عبادی - عرفانی 307
- اشاره 307
- اشاره 307
- 2/1/2: فرهنگ زیارت 308
- 2/1/3: سبک زندگی رضوی 309
- 2/1/4: موضوع های ماورائی 310
- 2/1/5: فرهنگ رضوی در حوزه فرهنگ اجتماعی عمومی 310
- 2/1/7: امام رضا علیه السلام و فرهنگ رضوی از منظر دیگران 311
- 2/2: ایده های ناظر به فرم 311
- 2/1/6: شخصیت شناسی افراد فعال در حوزه رضوی 311
- منابع 315
پیش درآمد
پیش درآمد
در ادامه سلسله پژوهش های برنامه ای درباره زندگانی معصومان علیهم السلام ، کتاب آیین برنامه سازی درباره زندگی امام رضا علیه السلام ، بعد از تحریر و چاپ زندگی امام موسی کاظم علیه السلام و زندگی امام جعفر صادق علیه السلام ، سومین اثر در این مسیر است.
با توجه به حضور کوتاه مدت امام رضا علیه السلام در ایران، به ویژه، وجود بارگاه نورانی و مقدس ایشان، که معرف یکی از مهم ترین هویت های فرهنگی ایرانیان، از هر نژاد و مذهب، به ویژه، شیعه ایرانی است؛ زندگانی آن حضرت، جایگاهی ویژه از نظر اولویت برنامه سازی در شبکه های صدا و سیما دارد. توجه به زندگانی امام رضا علیه السلام و تقاضای مردم برای برنامه سازی در این باره و به تبع آن، نیاز به پژوهش های برنامه ای مستند و کاربردی، از علل مهم تهیه این اثر پژوهشی بوده است.
در این پژوهش سعی شده به زندگی امام رضا علیه السلام بیشتر از منظری تاریخی توجه شود. در حقیقت، این پژوهش، تاریخی و کتابخانه ای است؛ در حالی که می توان به بارگاه مطهر امام و انبوه زائران آن، که بیشترین زائر در شهرهای مقدس جهان اسلام هستند، از منظر علومی چون مطالعات فرهنگی و جامعه شناسی نیز نگریسته شود تا موضوعات و زمینه های فراوان برنامه سازی کشف شود؛ کاری که از دایره پژوهش تاریخی حاضر و محدودیت های آن بیرون است.
پژوهش برنامه ای زندگانی امام کاظم علیه السلام ، بسیار جزئی نگر بود و بر مطالعه موردی روایات و حکایات زندگانی آن حضرت متمرکز بود. پژوهش برنامه ای زندگانی امام صادق علیه السلام ، نیز نگاهی کلان تر داشت و قصدش تعریف مذهب جعفری از منظر امام صادق علیه السلام بود. در این پژوهش، تلاش شده است ضمن نگاهی نو به تاریخ و زندگانی امام رضا علیه السلام ، به برکات وجود مزار آن حضرت در ایران نیز اجمالاً پرداخته شود و