جامعه‌شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 11

«وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَميعا وَ لا تَفَرَّقُوا»

اعتصـام بـه خـدا و رسـول، اعتصام بِحَبْلِ اللّه‌ِ است، يعني آن رابط و واسطه‌اي كه بين عبد و رب را به هم وصل مي‌كند، و آسمان را به زمين مرتبط مي‌سازد، چون اعتصام به خدا و رسول، اعتصـام به كتـاب خــدا است كه عبارت است از وحيي كه از آسمان به زمين مي‌رسد. و اگر خواستي، مي‌تواني اين‌طور بگوئي:حبل‌اللّه همان قرآن و

وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَميعا وَ لا تَفَرَّقُوا (19)

رســول خــدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله اســت.

قرآن كريم، فرد را به حق تقوا و اسلام ثابت دعــوت مي‌كنـد و مي‌فرمايد: «اتَّقُوا اللّهَ حَقَّ تُقاتِهِ...»(102 / آل عمران) اين آيه شريفه متعرض حكم تك،تكِ افراداست‌كه مراقب باشند حق تقوا را به دست آورده و جز با اسلام نميرند، ولي آيه مورد بحث متعرض حكم جماعت مجتمــع اســت و مي‌فرمايــد: «جَميعــا» و نيز مي‌فرمايــد: « وَ لا تَفَرَّقُوا!»

پس ايــن دو آيــه همـانطــور كـه فـرد را بـر تمسـك بـه كتـاب و سنـت سفــارش مي‌كنند به مجتمـع اسـلامـي نيـز دستـورمـي‌دهنـد كه به كتاب و سنت معتصم شونـد .

«... وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ اِذْ كُنْتُمْ اَعْدآءً فَاَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَاَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ اِخْوانا ...» (103/آل‌عمران)

خداي تعالي در آيه شريفه، دو دليل بر لزوم «اعتصام به حبل اللّه و عدم تفرقه آورده يكي در جملــه « اِذْ كُنْتُــمْ اَعْــدآءً...،» و دوم در جملــه: « وَ كُنْتُمْ عَلي شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النّارِ...،» دليل اول مبتني است بر اصـل تجـربـه، و اينكـه خـود شمــا در ســابــق با

(20) جامعه‌شناسي

يكـديگـر دشمـن بـوديـد، و تلخــي‌هـاي دشمنـي را چشيـديـد، و خـدا شمـا را از آن نجــات داد، و دليـل دوم مبتنـي اســت بر بيــاني عقلــي كــه بـزودي خـواهــد آمــد.