جامعه‌شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 114

(250) جامعه‌شناسي

آزادي در قوانين اسلام

ولي اسلام، كه چون قانونش را بر اساس توحيد بنا نهاده، و در مرحله بعد، اخلاق فاضله را نيز پايه قانونش قرار داده و آن‌گاه متعرض تمامي اعمال بشر (چه فرديش و چه اجتماعيش) شده و براي همه آنها حكم جعل كرده و در نتيجه هيچ چيزي كه با انسان ارتباط پيداكند و يا انسان باآن ارتباط داشته باشد نمانده، مگر آنكه شرع اسلام در آن جـاي پـائي دارد، در نتيجـه در اسـلام جائي و مجالي براي حريت به معناي امـــــروزيـش نيســت.

اما از سوي ديگر اسلام حريتي به بشر داده كه قابل قياس با حريت تمدن عصر حاضر نيست و آن آزادي از هر قيد و بند و از هر عبوديتي به جز عبوديت براي خداي سبحان است و اين هر چند در گفتن آسان است، يعني با يك كلمه حريت خلاصه مي‌شود ولي معنائي بس وسيع دارد و كسي مي‌تواند به وسعت معناي آن پي ببرد كه

آزادي در قوانين اسلام (251)

در سنت اسلامي و سيره عملي كه مردم را به آن مي‌خواند و آن سيره را در بين افراد جامعه و طبقات آن برقرار مي‌سازد، دقت و تعمق كند و سپس آن سيره را با سيره ظلم و زوري كه تمدن عصر حاضر در بين افراد جامعه در بين طبقات آن و سپس بين يك جامعه قوي و جوامع ضعيف برقرار نموده مقايسه نمايد، آن وقت مي‌تواند به خوبي درك كند آيا اسلام بشر را آزاد كرده و تمدن غرب بشر را اسير هوا و هوس‌ها و جاه‌طلبي‌ها نموده و يا به عكس است و آيـا آزادي واقعـي و شايسته منزلت انساني آن است كه اسلام آورده، و يا بي بند وباري است كه تمدن حاضر به ارمغان آورده است.

پس احكام اسلام هر چند كه حكم است و حكم محدوديت است، ولي در حقيقت ورزش و تمرين آزاد شدن از قيود ننگين حيوانيت است.گواينكه اسلام بشر را در بهره‌گيري از رزق طيب و مزاياي زندگي و در مباحات، آزاد گذاشته، اما اين شرط را هم كرده كه در همان طيبات افراط و يا تفريط نكنند و فرموده:

(252) جامعه‌شناسي

«قُـلْ مَـنْ حَرَّمَ زينَةَ اللّهِ الَّتي اَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّيِّبــاتِ مِنَ الرِّزْقِ...» (23 / اعراف)

و نيـز فرموده: