جامعه‌شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 56

«چيــزي نخواهد گذشت كه به مردمــي ديگر بر مي‌خوريد كه مي‌خواهند هم شما را از شر خود ايمن سازند و هم قوم خود را، ولي وقتــي به سوي فتنه كشانده شوند، با سر در آن مي‌افتند، پس اگر از شما كناره نكردند و اطاعت عرضــه نداشتنــد و دســت از دشمنــي بــاز نگــرفتنـد، هر جا كه آنهــا را يافتيــد بگيريد و بكشيدشان كه ما شما را بر آنها تسلطي آشكارا داده‌ايــم.» (91 / نساء)

در اين جمله خبر مي‌دهد به اينكه به زودي قومي ديگر با شما مواجه مي‌شوند كه

(116) جامعه‌شناسي

چه بسا شبيه به طائفه دوم از آن دو طائفه استثناء شده باشند، چون اين قوم مي‌خواهند هم به شما امنيت بدهند و هم به قوم خودشان، چيزي كه هست خداي سبحان خبر مي‌دهد به اينكه اين قوم منافقند و هيچ اعتبار و تأميني در وعده‌هاي آنان و ادعاي بي‌طرفيشان نيست. به همين جهت دو جمله شرطيه‌اي كه در حق آن دو طائفه ديگر به نحو اثبات آورده و فرموده بود: «اگر اينان از شما كناره گرفتند، نه با شما شدند و نه با دشمن شما، و اطاعت و تسليم عرضه كردند خدا براي شما عليه آنها تسلطي نگذاشته است.» را مبدل كرد به شرط منفي و فرمود: «پس اگر از شما كناره نكردند و اطاعت عرضه نداشتند و دست از دشمني باز نگرفتند، هر جا كه آنها را يافتيد بگيريد و بكشيدشان كه ما شما را بـر آنها تسلطي آشكارا داده‌ايم.» و همين تبديل سياق از مثبت

استثناء بر شرايط عدم تعرض (117)

به منفي هشداري است به مؤمنين بر اينكـه از ايـن قـوم سـوم بـر حــذر بــاشنــد . (1)

دفع منافذ نفوذ دشمنان دين: منع از تعمير مساجداللّه

«ما كانَ لِلْمُشْـــرِكينَ اَنْ يَعْمُـــرُوا مَسجِدَ اللّـــهِ شهِـــــــديـــنَ عَلـيآ اَنْفُسِهِـــمْ بِالْكُفْـــرِ اُولآئِــكَ حَبِطَــتْ اَعْملُهُمْ وَ فِـي النّــارِ هُــــمْ خلِــدُونَ»

«مشركين را حق آن نيســت كه مساجد خــدا را تعمير كننــد، با آنكه خود شاهد بــر كفــر خــويشتننــد، چه، ايشــان اعمــالشــان بـي اجــر و بــاطــل و خود در جهنـــم جــاوداننــــد،» (17 / تــوبــه)

1-الميــزان ج: 5 ص: 45 .